Van’daki akarsuların debisinin düşmesi, kuraklık ve tarımsal sulama gibi başlıca sorunların, balıkların üreme alanlarının zarar görmesine neden olduğunu belirten Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (Van YYÜ) Su Ürünleri Fakültesi Su Ürünleri Avlama ve İşleme Teknolojisi Bölümü Dr. Öğretim Üyesi Mustafa Akkuş, önlemler tamamen alınsa dahi popülasyonun artması için en az üç yıl beklenmesi gerektiğini söyledi.
KURAKLIK KAÇAK AVCILIKTAN DAHA RİSKLİ
İnci kefaline yönelik kaçak avcılık riskinin büyük oranda azaldığını belirten Akkuş, günümüzde kaçak avcılığın değil kuraklığın balıklar üzerinde büyük tehdit oluşturduğunu aktardı.
Akkuş, “Eskiden kaçak avcılık en büyük sorundu; şimdi ise akarsu debisinin düşmesi ve kuraklık en ciddi tehdit olarak öne çıkıyor. İnci kefalinin üreme habitatı ciddi şekilde tehlikede. Yaz aylarında akarsularda balık ile çiftçi arasında yaşanan çatışma, bu sorunu daha da karmaşık hale getiriyor. 2025 üreme dönemi sona erdi ve en büyük sorun, akarsu debisinin düşmesi ile tarımsal sulama için kontrolsüz kesintiler oldu. Koruma çalışmaları ise jandarma öncülüğünde sürüyor; bu konuda büyük bir çaba sarf edildi, soğuk havalarda dahi 7/24 nöbet tutan ekipler, kararlılıkla görev yaptı.” dedi.
“KORUMA ZİNCİRİ DÖRT TEMEL AŞAMADAN OLUŞUYOR”
Dr. Mustafa Akkuş, inci kefalinin koruma zincirinin dört temel aşamadan oluştuğunu ifade ederek, “Koruma zinciri dört temel aşamadan oluşuyor: Göldeki ve akarsulardaki avcılığı engellemek, yollarda balık taşınmasını önlemek, merkezlerde satışı durdurmak ve bireysel alımları engellemek. 2025 yılında jandarma bu konuda oldukça başarılıydı, ancak Erciş’teki durum istenen seviyede değildi. Van Gölü’nün kıyı şeridi 600 kilometreye ulaşıyor ve akarsularla birlikte bu alan daha da genişliyor. Ne yazık ki, yakın illerde de balık satışı engellenemiyor. Oysa kanun her yerde aynıdır ve yasak her yerde yasaktır.” şeklinde konuştu.
“İNCİ KEFALİ MARKA HALİNE GELDİ”
Prof. Dr. Mustafa Sarı’nın çabalarıyla inci kefalinin Van’ın markası haline geldiğini ve festivallerle tanıtıldığını dile getiren Dr. Mustafa Akkuş, son olarak şunları söyledi:
“İnci kefalleri üreme alanlarına geri döndü, ancak bu çabanın balık stoğuna olumlu etkisi ancak üç yıl sonra görülebilecek. Prof. Dr. Mustafa Sarı’nın öncülüğünde önemli kazanımlar elde edildi; inci kefali artık Van’ın bir markası haline geldi ve festivallerle bu değer daha da büyüyor. Koruma çalışmaları tavizsiz bir şekilde devam ediyor; ancak jandarmanın çabaları tek başına yeterli değil. Bireysel sorumluluk bilinci de şart. Yanlışlarda hepimizin payı var: Kirleten de, satan da, alan da bizleriz. Umudumuz, bir gün jandarmaya gerek kalmadan toplumun inci kefalini sahiplenmesi.”
