Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan 2024 eğitim verilerine göre, Van’da kadınların okuma yazma bilmeme oranı erkeklerin 5,8 katı fazla. Türk Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Derneği Van İl Başkanı Ferhat Men, bu durumun eğitimde cinsiyet eşitsizliğine neden olduğunu ifade etti.
2024 yılı eğitim verileri, Van’da kadınların okuma yazma bilmeme oranının erkeklerin 5,8 katı olduğuna işaret ediyor. Açıklanan bu verilere göre özellikle kırsal alanlardaki kız çocuklarının eğitime erişiminde yaşanan zorluklara ve toplumsal cinsiyet rollerinin eğitim üzerindeki etkisine örnek olarak gösteriliyor.
“KIZLAR, TAM OKUL ÇAĞINDA EĞİTİMDEN KOPUYOR”
2024 yılı eğitim verilerine göre Van’da eğitimde cinsiyet eşitsizliğinin fazla olduğunu aktaran Ferhat Men, “Van’da kadınların okuma yazma oranı, Türkiye ortalamasına göre düşük; hatta Van, eğitim süresinin en kısa olduğu ilk beş ilden biri. Bunun iki ana sebebi var; maddi yoksulluk ve geleneksel ataerkil yapı. Maddi zorluklar nedeniyle aileler, özellikle kız çocuklarını okula göndermiyor. Genelde erkek çocuklara öncelik veriliyor.
Erkek çocuk orta düzeyde başarılı olsa bile okutulurken, kız çocuklarının okuması için çok daha fazla çaba veya başarı göstermesi bekleniyor. Geleneksel yapı ise kadını anne veya eş rolüne hapsediyor, eğitimi ikinci plana atıyor. Bu da erken yaşta evliliklere yol açıyor; 15-17 yaşlarında evlenen kızlar, tam okul çağında eğitimden kopuyor.” dedi.
“EĞİTİM SİSTEMİ KIRSALDA YETERİNCE ETKİLİ DEĞİL”
Kız çocuklarının eğitime erişimindeki zorlukların, erken evlilik ve ekonomik sorunlardan kaynaklandığını belirten Ferhat Men, “Eğitim sistemimiz kırsalda yeterince etkili değil, ama asıl sorun maddi ve kültürel engeller. Kırsal bölgelerde anne eğitim düzeyi genelde okur-yazar veya ilkokul seviyesinde. Bu, çocukların akademik başarısını doğrudan etkiliyor.
Çalışmalarımız gösteriyor ki, fen liseleri gibi başarılı okullarda anne-baba eğitim düzeyi yüksek, özellikle anne eğitimi belirleyici. Ancak Van gibi yerlerde bu oran çok düşük. Genelde maddi yoksulluk ve geleneksel yapı birleşiyor. Aileler, kız çocuklarını okula göndermek yerine evliliğe yönlendiriyor. Erkek çocuklar da erken yaşta çalışmaya itiliyor. Ayrıca, bazı yaklaşımlar nedeniyle karma eğitimden çekiniyorlar. Kız çocuklarının okula gönderilmemesinin bir diğer sebebi de “ayıp” gibi kültürel tabular.” ifadelerini kullandı.
“SİSTEMSEL BİR DEĞİŞİM ŞART”
Türk Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Derneği Van İl Başkanı Ferhat Men, rehberlik hizmetlerinin güçlendirilmesi, burs programlarının yaygınlaştırılması ve toplumsal farkındalık çalışmalarıyla eşitsizliğin azaltılabileceğini ifade ederek şunları söyledi:
“Sistemsel bir değişim şart. Eğitim kurumları, muhtarlar, psikolojik danışmanlar ve öğretmenler bir araya gelip mahalle mahalle çalışma yapmalı. Okuma yazma kursları, mesleki eğitim programları ve 35 yaş üstü kadınlara üniversite kontenjanı gibi devlet politikaları yaygınlaştırılmalı. Okullar sadece çocuklar için değil, anneler ve babalar için de eğitim merkezi olmalı. Kadınları sürekli eğitim fırsatlarıyla buluşturmak lazım.”
