Yağışların azalması, mevsimsel dağılımın sonbahardan ilkbahara kayıyor olması ve kar yerine yağmur düşmesi ise en büyük iklim değişikliği örneklerini oluşturuyor.
Van Gölü Havzası’ndaki bu durum yeraltı sularını beslemiyor ve seviyeler düşüyor, 2024 yılı Mayıs ayında 150 mm ile rekor yağış görülse de, yağışlardaki düzensizlik beraberinde farklı tehditler de oluşturuyor.
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (Van YYÜ) Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Faruk Alaeddinoğlu, çözüm için uzun vadeli, bilimsel su yönetimi, yeraltı su depoları ve baraj yatırımlarının gerektiğini söyledi.
“ESKİ ÖNGÖRÜLER ARTIK GEÇERLİ DEĞİL”
Alaeddinoğlu, “Uzun vadeli planlama ve bilinçli kullanım şart, yoksa su krizi büyüyerek halkı mağdur edebilir. On yıl önceki iklim projeksiyonları, yüzyıl sonunda küresel sıcaklık artışının 3-3,5 derece olacağını öngörüyordu. Ancak şimdi bu artışın 6 dereceyi aşacağı belirtiliyor. Bu; iklim değişikliği, kuraklık ve küresel ısınmanın etkilerinin beklenenden çok daha hızlı hayatımıza girdiğini gösteriyor. Eski öngörülerin çoğu artık geçerli değil.” dedi.
“DALGALANMALAR SU YÖNETİMİNİ ZORLAŞTIRIYOR”
Van Gölü Havzasında su kaynaklarını etkileyen önemli değişikliklerin yaşandığını ifade eden Alaeddinoğlu, “Eskiden Kasım ve Nisan ayları en çok yağış alan dönemlerdi, ortalama 100 mm yağış düşerdi. Son 5-6 yıldır bu yağışlar büyük ölçüde azaldı ve sonbahardan ilkbahara kaydı. Örneğin, 2024 yılı Mayıs ayında yağış miktarı 150 mm ile rekor kırdı. Ayrıca, eskiden kar olarak düşen yağışlar artık çoğunlukla yağmur şeklinde düşüyor. Kar, toprağa sızarak yeraltı sularını beslerken, sağanak yağmurlar yüzeyde akıp göllere ulaşıyor ve yeraltı sularını yeterince doldurmuyor. Bu, havzadaki yeraltı su seviyelerinin sürekli düşmesine yol açıyor. Yağış miktarı genel olarak azalıyor ve düzensizleşiyor. Bir yıl 100 mm fazla yağış düşerken, ertesi yıl 100 mm eksik yağış oluyor. Bu dalgalanmalar su yönetimini zorlaştırıyor.” diye konuştu.
“ÇÖZÜM İÇİN SU YÖNETİMİ GEREKİYOR”
Van Gölü Havzası’ndaki suların korunması için uzun vadeli ve bilimsel su yönetimi çalışmalarının yürütülmesi gerektiğini düşünen Alaeddinoğlu, son olarak şunları söyledi:
“Çözüm için uzun vadeli ve bilimsel bir su yönetimi gerekiyor. Yağışa dayalı bir beklentiyle su yönetimi sürdürülemez. Yeraltı su depoları ve barajlar gibi altyapı yatırımları yapılmalı. Mevcut su kaynakları üzerine yapılan araştırmalar, bu kaynakların insan ihtiyaçlarına nasıl sunulacağını gösteriyor. Ancak sadece bugünü değil, 10-20 yıl sonrasını düşünerek planlama yapılmalı. Aksi takdirde, su sorunu büyüyerek insanları mağdur edebilir. Su kaynaklarının etkili yönetimi için yatırım, planlama ve bilinçli kullanım şart.”