Van Kalesi civarında yaklaşık 5 yıldır Kültür ve Turizm Bakanlığı izniyle İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Van Bölgesi Tarih ve Arkeoloji Merkezi Müdürü Erkan Konyar başkanlığında 12 bilim adamı tarafından yürütülen çalışmalar devam ediyor. Doğu Anadolu Projesi (DAP) Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığınca geliştirilen ‘Van Müze Kent’ projesi kapsamında eski Van şehrinin 19’uncu yüzyılda nasıl göründüğüyle ilgili animasyon film için veri toplanıyor. Toplanan veriler ile projenin ikinci aşamasında eski Van şehrinin bir bölümünün sokaklarıyla birlikte ayağa kaldırılması hedefleniyor. Konuyla ilgili konuşan Van Bölgesi Tarih ve Arkeoloji Araştırma Merkezi Müdürü Doç. Dr. Erkan Konyar, 19’uncu yüzyılda eski Van şehri dokusunu doğru bir şekilde yansıtacak bir film ortaya çıkarmak için çalıştıklarını söyledi. 10 dakikalık animasyon filmini 5 ay içinde bitirmeyi hedeflediklerini ifade eden Konyar, şimdiye dek arkeolojik kazı çalışmalarında eski Van şehrinden dönemin kamu yapısı ve sivil mimariye ait birçok yapıyı ortaya çıkardıklarını kaydetti. Doç. Dr. Konyar, “Gelişen süreçte şöyle bir sorun çıktı; eski Van’ı algılama noktasında çok büyük sıkıntılarımız var. 1915-1918 olayları nedeniyle tamamen yıkılmış ve terk edilmiş bir şehir. Hatta her gelen yabancı turist, eski Van neresi diye merak ediyor. Çünkü literatürde çok bilinen bir mevkidir. Fakat bu noktada ciddi bir hayal kırıklığı da oluşuyor. Bunun kendisi bile bir tarih. Tümseklerle gördüğümüz, kimi zaman aralarında sokakların yer aldığı bir doku bile aslında acı bir tarihin siluetini oluşturuyor” dedi.“Olabildiğince gerçekçi bir animasyon film hazırlama çabasındayız” Evliya Çelebi ve Fas kaynaklarından yola çıkılarak, 19’uncu yüzyıla ait gravürlerin toplanarak gerçekçi bir animasyon film hazırlama çabasında olduklarını anlatan Konyar, “Bu noktada DAP İdaresi çerçevesinde geliştirilen ‘Van Müze Kent’ projesiyle bir animasyon çalışması yapmak istedik. Eski Van’ın, en azından 19’uncu yüzyıl Van’ının nasıl göründüğünü canlandırabilelim ve insanlara bu noktada anlatabilelim. Son yıllarda bu çalışmalar çok yaygınlık kazandı. Özellikle tarihi kentlerde, alanlarda bu noktada 12’ye yakın bilim adamı çalışıyor. Ne yapıyoruz? Bu animasyonun bütün datalarını toplamaya çalışıyoruz. Bunlar nedir? Evliya Çelebi’den itibaren hatta kimi Fas ve 11’inci yüzyıl kaynaklarından yola çıkarak bütün metin tanımları ve görsellerini, ki daha çok 19’uncu yüzyıla ait görseller, gravürler toplanıyor. Gravürlerden yola çıkarak bugün ayakta olmayan birçok yapının lokasyonu belirleniyor” diye konuştu. Animasyonun ikinci aşamasında DAP çerçevesinde eski Van’ın bir bölümünün sokaklarıyla birlikte ayağa kaldırılacağını belirten Konyar, sözlerini şöyle sürdürdü:“Bu kapsamda önümüzdeki hafta tekrar kazılara başlayacağız. Söz konusu alanlar canlandırılırken, kazanılan işlevler tartışılıyor. Çevrenin sosyoekonomik yapısına, turizme katkıları da bir şekilde düşünülüyor. Çok ayrıntılı bir fizibilite çalışması yapılarak, sadece animasyon film değil. Animasyon bize eski Van’ı yeniden canlandırma, yeniden bazı mekânlara işlev kazandırma, turizm ve bölge için artı değerleri nelerdir, onu daha çok tartışıyoruz. Çünkü bazen canlandırma tam tersi etkiler de oluşturabiliyor. Bu alanda kerpiç mimari kullanılıyor, yaklaşık 5 bin metrekarelik bir alanın ayağa kaldırılması düşünülüyor.”“Eski Van’daki bütün şehir dokusunun yollarını ortaya çıkarmayı planlıyoruz” Eski Van şehrinin orijinal kent dokusunun yeniden hayat bulacağını dile getiren Konyar, “Bunun devamlılığının sağlanması, korunması, işlev kazandırılması gerekiyor. Bu noktada bir B planımızda var. Böylelikle eski Van’a orta kapıdan giren biri orijinal kent dokusundan yürüyerek ve kısmen bazı bölgelerde yapı kalıntılarını görerek, oturma birimleri, çeşmeler, kimi meydan düzenlemeleriyle de farklı bir sunum ve uygulama yapmayı önereceğiz. Animasyon süreci 4-5 ay içinde tamamlanır. Bizim yaklaşık 10 dakikalık bir animasyon filmimiz var. Bunun sonuçlanacağını düşünüyorum” ifadelerini kullandı. Eski Van’ın kent dokusunu doğru bir şekilde yansıtacak bir film ortaya çıkarmayı umduklarını sözlerine ekleyen Konyar, “Bütün datalar, bilgi, belgeler, sözlü tarih, buradaki insanlarla da görüşüyoruz. Nerede ne vardı, nasıl görünüyordu? Burada hem antropolojik, sosyolojik, sanat tarihi, tarihi ve kent arkeolojik çalışmasıyla bu animasyon çalışmasını yürütüyoruz. Umarım bu noktada bilimsel olmanın yanında Van’ın o dönem ki kent dokusunu da doğru bir şekilde yansıtacak bir film ortaya çıkacak” şeklinde konuştu. (iha)