İshak KARA Müreffeh kentler arasında yarıştırılan deprem kenti Van’da hangi taşın altını kaldırsan bir ’çapanoğlu’ çıkıyor. Kimi yöneticilerin ‘kale’, ’sur’, ’efsane’ olarak gösterildiği bu kentte, vatandaşın içine düştüğü durumu gören yok. Yaşanan depremlerden bugüne, ekonomik darboğaz kıskacında kurtulamayan Van esnafı, üretici ve imalatçısı çok zor koşullarda hayata tutunmaya çalışırken, ithalat ve ihracata soyunan üç beş iş adamı ise,kurumların işgüzarlığı,bürokratik engelleri karşısında canlarından bezer hale geldiler. GÜMRÜK ÇIKIŞ VERMİYORSA DDY’NIN ALDIĞI BU HAR(A)Ç NEYİN NESİ? Bizim siyasetçilerde, yöneticiler de ve bürokratlarda bir gelenek vardır. Ayakları Kırmızı halıya değdiği an, olmamış düşlerle, büyük hayaller kurup, ahaliye hayatı tozpembe göstermeye çalışırlar. Hal böyle olunca, memleket sevdasıyla yanıp tutuşan, esnaf, sanatçı, iş adamı kendini bu trende kaptırır. Ne var ki yolun yarısına geldiğinde durumun böyle olmadığını görür ve geri dönmeye çalışırken de, battığı batakta çırpınır, çırpındıkça da batar. Van’daki sayıları bir elin parmağını geçemeyen ithalatçı ve ihracatçı iş adamının içinde bulundukları trajik komik durum bu hikâyeye çok güzel bir örnek oluşturuyor. Kimi siyasi ve bürokratların ‘ihracat ve ithalatı güçlendireceğiz. Sınır Kapılarımız açıldı’ rüzgârına kapılan bu iş adamlarımızın başına gelmeyen kalmadı. İş adamlarını canından bezdiren ve feryat figan seslerini yükseltmeye yol açan uygulamalardan biri de bu aralar Van Gümrük Müdürlüğü, Türk Telekom ve DDY işletmeleri üçgeninde yaşanan iş güzarlık ve bürokratik engellerle ortaya çıktı. İran –Türkiye demir yolu güzergahında getirtilen ithal malzemelerin günlerce Devlet Demir Yolları sahasında bekletildiği ve ithalat-ihracat işiyle uğraşan iş adamlarının mağdur edildikleri belirlendi. ÇALINAN KABLOLARIN BEDELİNİ VATANDAŞ ÖDÜYOR Son aylarda sıkça görülen ve bir elin parmağı kadar olan ithalatçı iş adamlarını çileden çıkaran uygulama,yurtdışında getirtilen ithal malzemelerin gümrük sahasında uzun süre gümrük sahasında bekletilmeleri oluşturuyor. Sistem bozuk diye,vatandaşa teslim edilmeyen mallarda, DDY,günlük artırımlarla yüklü miktarda saha işkal harcı alıyor. Alınan harçların, düşük karlarla ülkeye sokulan mallarda büyük zararların oluşmasına yol açtığını dile getiren ithalat ve ihracatçılar, “Mallarımız Van gümrük sahasına gelene dek ciddi bir engelle karşılaşmıyor.ne zaman ki Van Gümrük Sahasına vardı asıl mesele burada başlıyor” diyorlar ve kendilerini mağdur eden uygulamayı bu sözlerle dile getiriyorlar. “Demir yolluyla gelen ürünlerimizi teslim almaya gittiğimizde, gümrük yetkilileri,bize, “Valla sistem yok. Telekom’un döşediği kablolar çalındı. İşlem yapamıyoruz” diyorlar. DDY yollarına gidiyoruz. “Yapabilecek bir şey yok. Gümrükten çıkış yapmanız lazım. Sahamızda kalan mallarınız için, gün sayısı ve katlamalı olarak işkal harcı vermek zorundasınız” diyorlar. İnan şaşırdık. Fazla harç vermemek için Telekom Müdürlüğüne gidiyoruz, onlar da, “sistemde sıkıntı yok, bizi ilgilendiren bir durum değil” diyorlar.yani anlayacağınız nereye gideceğimizi şaşırdık. Zaten az karla getiriyoruz bu mallar,kazandığımız paraları da DDY’nın saha harcına yatırıyoruz. Yetkililerin bu soruna çözüm bulması lazım” diyerek sitem ediyorlar. VATSO: SIKINTILAR İTHALAT VE İHRACATI ZORLUYOR Gümrükte yaşanan sıkıntıların sürekli kendilerine de aktarıldığını belirten VATSO Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Ayhan Fidan, kentte en büyük sorunun Demiryollarından kaynaklandığını söyledi. Başta Van olmak üzere Mersin gibi birçok ilden Van üzerinde demiryolu ile ticaret yaptıldığını belirten Demir, kentte tek yükleme ve boşaltma yeri olmasından dolayı ithalat ve ihracat alanında ciddi sıkıntılar yaşandığını kaydetti. Bazen Yüklemeler ve boşaltmalar zamanında yapılmadığında esnafların 20 bin TL yakın zararların olduğunu da vurgulayan Fidan, “Kapıda iki yönlü sıkıntılar yaşanıyor. Birincisi demiryolu alanında yaşanan sıkıntıdır. Burada birçok alan olmasına rağmen tek alanda yükleme ve boşaltmanın yapılması uzun kuyruklara neden oluyor. Bakın İskele alanı, Erçek girişi, Kapıköy Sınır Kapısında yükleme alanları yapılırsa bu sorun giderilmiş. Olur. Diğer bir konu ise kabloların sürekli çalınmasıyla ilgilidir. Kabloların çalınmasından dolayı sürekli hatlar kesiliyor ve bundan dolayı işlemler yapılamıyor. Bunun çözümü de hem kablolu hem de kablosuz sisteminin kurulmasıdır. Bu kurulursa bu sorun giderilmiş olur. Biz bunu sürekli yetkililere de aktarıyoruz. Bu sorundan dolayı zaten ithalat ve ihracat yapan sınırlı sayıda iş adamı ciddi zorlamaktadır. Bunun ivedilikle çözülmesi gerekiyor” diye konuştu. GÜMRÜK MÜDÜRLÜĞÜ TOPU TAÇ’A ATIYOR iş adamlarını mağdur eden sorunla ilgili,görüşlerine başvurmak üzere ziyaret ettiğimiz Van Bölge Gümrük Müdürü Cemal Çeçen, makamında bulunan telefon ahizesini göstererek, “bakın hatlarımız kesik, hiçbir işlem yapamıyoruz” diyor. ‘Sistem bozuk diye vatandaşın ödediği cezayı kim karşılayacak ?’ diye sorduğumuzda ise valiliğin izni olmadan açıklama yapamayacağını belirtiyor ve ‘uçağı kaldırabilmem için pilotluktan anlamam lazım’ diyor. Sorunun Telekom kaynaklı olduğunu ve çalınan kablolardan dolayı sistemin çalışmadığını söyleyen Çeçen, bu sorunun sık sık yaşandığını dile getiriyor. Gümrük sahasına girdiğimizde, vagonlardan, TIR’lara tuz boşaltıldığını hatırlattığımız da ise “sistem bir ara geldi, işlemleri yaptık” demekle yetindi. Yaşanan sıkıntılarla ilgili, DDY yolları yetkilileri herhangi bir açıklama yapmazlarken,alınan saha harçlarının yönetmenliğe uygun olduğunu söylemekle yetindiler. Yani üç kurumda kendilerini haklı gösterirken ,mağdur olan vatandaş nerdeyse haksız konuma düşürülüyor. Bu uygulamaların sürmesi halinde,iş adamlarının ciddi zararlar göreceği ve iş bağlantılarının sona ereceği ileri sürülüyor.