Van’da en fazla göze çarpan araç çeşitlerinden biri de üç tekerlek üzerinde giden hamal arabaları. “Herkes 4 teker üzerinde giderken bizim bir tekerimiz eksik” diyen hamallar, günlük harçlıklarını çıkarmak için soğuk, kar, yağmur, çamur demeden çabaladıklarını anlatıyor. Van sokakları, yıllar önce en çok kullanılan şehir içi taşıma araçlarından biri olan faytonlarla renklenirdi. Daha sonraları faytonların yerini diğer motorlu taşıtlar aldı. Kente göçlerin başladığı 90’lı yılların başında ise, motorlu taşıt sayısı artsa da, şehir içi taşımada daha çok hamalların kullandığı üçteker üzerinde giden araçlar görünmeye başladı. Sayıları net olarak tespit edilmemekle birlikte Van’da çok sayıda işsiz vatandaş bu araçtan yararlanarak ekmek parası çıkarmaya çalışıyor. O nedenle üç tekerlekli araçlara her cadde ve sokakta rastlamak neredeyse mümkün. Sabah erken saatlerde evlerinden ayrılan hamallar bu araçlarla daha çok Sebze ve Meyve Hali’nden malzeme taşıyor. Esnaflar daha ucuza taşıdıkları için şehir içi kamyonlar yerine, o gün satışa sunacakları sebze ve meyvelerini hamal araçlarına taşıtıyorlar. Hamallar ayrıca gün boyunca sokak aralarında, alışveriş yoğunluğu olan yerlerde ve özellikle de AVM’lerin yakınlarında park ederek müşteri bekliyorlar. 76 YAŞINDA AMA… Hamal araçlarını çoğunlukla yaşlıların kullanması dikkat çekiyor. Bunun nedenini de bir hamal, “çünkü gençlerimiz başka işlerde çalışıyor, onlar bu işleri çok yapmıyorlar” diye açıkladı. Van’daki yaşlı üçteker araç sahiplerinden biri de, caddede müşteri beklerken dikkatimizi çeken 76 yaşındaki Selim Abi. Kıt kanaat geçindiklerini anlatan Abi, bazen eşya taşırken zorlandığını anlatıyor ve “Bazen eşyalar devrilip yere dağılıyor” diyor. Soğuktan korunmak için sıkı giyindiğini belirten Abi, “76 yaşındayım ama çalışmak zorundayım. Oğlumun harçlığı ve yaşlılık maaşım bize yetmiyor, yoksa çalışmam. Zaten oğlum yeni çalışmaya başladı. Ben de evime ne katkı yapabilirsem onun peşindeyim” dedi. İMDADA ÜÇTEKER YETİŞTİ Tabi her hamalın bir hikayesi var. Mesela bir başka üçteker hamalı Beşir Karakoyun, İpekyolu belediyesinin eski çalışanlarından olduğunu, sözleşmesi yenilenmeyince işsiz kaldığını anlatıyor. Karakoyun da, çareyi üçteker hamal aracında bulduğunu söylüyor. Elindeki paranın bir kısmıyla hamal arabası aldığını söyleyen Karakoyun, şimdi Van sokaklarında müşteri gözetleyerek alacağı harçlığın hesabını yaptığını belirtiyor. EN FAZLA 30 TL Üçteker sahibi hamallar en uzak mahallelere eşya taşıyabiliyor. Bu gibi uzak bölgelere yaptıkları sefer başına aldıkları ücret ise 15 TL. Hamallar, günde en fazla 30 TL aldıklarını, bazı günlerde hiç müşteri bulamadıklarını söylüyor. Bir hamal da, şunları söyledi: “Herkes dört teker üzerinde giderken biz üçteker üzerinde gidiyoruz. Onun için fazla kazanamıyoruz.” Bu arada hamalların müşteri kapmak için birbirleriyle yarışması dikkat çekiyor. Bazı hamalların mekân yüzünden ciddi tartışmalara girdikleri de belirtiliyor. (prestijgazetesi)