Doğu ve Güneydoğu’nun yıllar boyunca yaşadığı geri kalmışlık, 1980 sonrasındaki PKK terörünün devamıyla kronik hale geldi. Her gelen hükümet, bölgeye yönelik yeni bir anlayışı ortaya koyan projeleri hayata geçirmeyi hedefledi. Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) bunların en kapsamlısı olarak dikkat çekerken, çözüm süreci sonrası artan terör yeni ve kapsamlı programları gündeme getirdi. Mayıs ayında kurulan 65. Hükümet’in de ilk gündemi hendek ve barikatlarla altüst olan bölgenin yeniden inşası oldu. Bölge ekonomisinin yeniden ayağa kaldırılması için hükümet kapsamlı bir paketi uygulamaya koydu. Başbakan Binali Yıldırım, mayıs ayından bu yana üzerinde çalışılan yatırım, destek, teşvik, hibe programını geçen hafta Diyarbakır’a giderek açıkladı. “Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi Cazibe Merkezleri Programı, Yatırım ve Destek Hamlesi” isimli proje ile bölgeye toplam 140 milyar TL’lik bir kaynak aktarımı öngörülüyor. İşte o projenin detayları... 8 CAZİBE MERKEZİ Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde 23 ili kapsayan cazibe merkezleri oluşturulacak. 8 cazibe merkezi, 5 bölgede kurulacak. Birinci bölge ve cazibe merkezi Kars olacak. Ardahan, Iğdır, Ağrı bu bölgeye bağlanacak.İkinci bölge ve cazibe merkezi Van olarak belirlendi. Muş, Bitlis ve Hakkâri proje kapsamında Van’a bağlandı. Üçüncü bölge, üç cazibe merkezinden oluşuyor. Şanlıurfa, Diyarbakır ve Mardin. Üçüncü bölgeye bağlı iller ise Batman, Siirt ve Şırnak. Dördüncü bölge ve cazibe merkezi Erzurum. Dördüncü bölgeye bağlı iller, Erzincan, Gümüşhane ve Bayburt. Beşinci ve son bölgede iki cazibe merkezi var. Bunlar Elazığ ve Malatya. Bu iki cazibe merkezine bağlı iller ise Adıyaman, Tunceli, Bingöl’den oluştu. ANAHTAR TESLİM Cazibe merkezleri programı ile bölgede yatırım ve üretimin desteklenmesi hedefleniyor. Bu hedef doğrultusunda, başta emek yoğun sektörlerde olmak üzere işletmelere yatırım ve işletmenin bütün aşamaları kapsayan uzun vadeli destekler sağlanarak yatırım, üretim ve istihdamın artırılması amaçlanıyor. Bedelsiz yatırım yeri tahsisi, anahtar teslim fabrika yapım desteği, sıfır faizli yatırım kredisi desteği, işletme kredisi desteği ve danışmanlık hizmeti desteği şeklinde destekler verilmesi planlandı. Diyarbakır, Şanlıurfa, Mardin, Batman, Siirt, Şırnak bölgesinde her yıl anahtar teslim 30 fabrika inşa edilecek. 298 yatırımcıya sıfır faizli yatırım kredisi ve işletme kredisi verilecek. 255 firmaya her türlü danışmanlık desteği sağlanacak. Bu çerçevede, özel sektörün yılda ortalama 328 firmada 1.64 milyar TL yatırım yapması ve 43 bin kişilik istihdam yaratması için yılda 536 milyon TL kamu desteği sağlanması öngörülüyor. TAŞIYANA 1 MİLYON LİRA İstanbul ve İzmit gibi gelişmiş illerden emek yoğun sektörlerdeki fabrikaların cazibe merkezlerine taşınması teşvik edilecek. Her bir fabrika için 1 milyon TL’ye kadar taşınma desteği verilecek. Taşınan fabrikalar 6. bölge teşviklerinden yararlandırılacak. KARS’TA HAYVANCILIK, ERZURUM’DA SERACILIK, ELAZIĞ’DA KONFEKSİYON -Kars’ın cazibe merkezi olduğu birinci bölgede hayvancılık, lojistik, et ve süt ürünleri, meyvecilik ve turizm alanlarında yatırım yapılacak. -Van’ın merkez olduğu ikinci bölgede tekstil, arıcılık, küçükbaş hayvancılık, meyvecilik, tıbbi ve aromatik bitkiler desteklenecek. -Şanlıurfa, Diyarbakır ve Mardin’in cazibe merkez olduğu üçüncü bölgede, yapı malzemeleri üretimi, mobilya, hayvancılık, meyvecilik, ayakkabıcılık, hazır giyim, kuru gıda, turizm yatırımlarına ağırlık verilecek. -Erzurum merkezli dördüncü bölgede doğal taş işleme, seracılık, kış turizmi alanlarında yatırımlara öncelik verilecek. -Beşinci bölgeyi oluşturan Malatya ve Elazığ merkezli illerde konfeksiyon, yapı malzemeleri, küçükbaş hayvancılık, arıcılık ve meyvecilik desteklenecek. İHRACAT DÜŞÜK, İŞSİZLİK YÜKSEK Cazibe merkezleri projesi kapsamına giren 23 ilin toplam nüfusu, 12.4 milyon. Bu nüfusun Türkiye nüfusuna oranı yüzde 16. Bu 23 ilin Türkiye ekonomisine katkısı ise sadece yüzde 7. 23 ilin Türkiye ihracatındaki payı da yalnızca yüzde 2.3. İşsizlik oranı Türkiye genelinde yüzde 9.5 iken, bu 23 ilde ortalama oran yüzde 11.6. HER 100 GENÇ GİRİŞİMCİ 3 YIL HİZMET ALABİLECEK Genç girişimcilere, tarihi mekânları düzenleyerek oluşturulacak ofislerde, iş kurmaları için her türlü altyapı, eğitim ve danışmanlık desteği sağlanacak. Her bir merkez, 100 genç girişimciye azami 3 yıl hizmet verecek. Bir merkez kadın girişimciler konusunda uzmanlaşacak. Projenin yatırım maliyeti, 5.2 milyar TL olacak. Bunun yanı sıra yıllık kamu desteği 2.3 milyon TL’ye ulaşacak. YENİ FUAR MERKEZLERİ 2 YILDA BİTİRİLECEK Bölgelerde yeni fuar merkezleri kurulacak, mevcut merkezler ise geliştirilecek. Fuar merkezlerinin inşası ve tadilatı 2 yıllık bir sürede tamamlanacak. Üretilen mal ve hizmetlerin ulusal ve uluslararası alanda tanıtım ve pazarlaması yapılarak ticaret geliştirilecek. Yatırım maliyeti 77 milyon TL’yi bulacak. TARİHİ DÜKKÂNLAR RESTORE EDİLECEK Geleneksel iş ve ticaret merkezleri desteklenecek. Diyarbakır, Şanlıurfa, Mardin, Elazığ, Erzurum ve Malatya’nın tarihi merkezlerinde yer alan ve tarihi niteliğe sahip 6 bin 220 dükkân restore edilecek. Kars’ta tarihi dokuya uygun 50 yeni ticari ve zanaat atölyesi yapılacak, Van’da ticari merkez inşa edilecek. Bunun için kamu 287 milyon TL yatırım yapacak. ÇAĞRI MERKEZLERİNDE 20 BİN İSTİHDAM PLANI Devlet bölgede, 20 bin kişinin istihdamını sağlayacak anahtar teslimi çağrı merkezi yatırımı yapacak. Ortak çağrı merkezi altyapıları kurulacak. Çağrı merkezi çalışanlarının eğitim giderleri karşılanacak. Bölgesel teşviklerden faydalanmak için gerekli 500 bin TL’lik yatırım şartı kaldırılacak. Kamu kurumlarının çağrı merkezi ihtiyaçları bölgeden karşılanacak. Kaynak: Habertürk