Kaynak: Rüdaw Türkiye en önemli gündem maddelerinden biri kuşkusuz çözüm süreci. Peki süreçte bugüne kadar neler yaşandı? Türkiye devlet güçleri ile PKK arasında 30 yıldır devam eden ve yaklaşık 40 bin insanın hayatını kaybettiği savaşa son verme yolunda en kapsamlı adım 2009'da atıldı. Hükümetin 28 Aralık 2012’de İmralı’da tutuklu bulunan PKK lideri Öcalan ile görüşüldüğünü açıklamasının ardından, 3 Ocak 2013’te Ahmet Türk ve Ayla Akat Ata İmralı'ya gitti. 2013 Newroz’unda Diyarbakır'da okunan Öcalan’ın mektubunda örgüte “silah bırakma çağrısı” yapıldı. Bunun ardından 23 Mart 2013’de ise PKK’nin üst yapılanması olan Kürdistan Toıpluluklar Birliği (KCK) “ateşkes” ilan etti. Erdoğan: Silahları bırakıp gidin! 30 Mart 2013’te dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, gerillaların silahlarıyla sınır dışına çekilmesine izin verilmeyeceğini, bu nedenle silahlarını bırakmalarını istedi ancak KCK buna sert tepki gösterdi. 3 Nisan 2013’de barış ve Demokrasi Partisi (BDP) heyeti dördüncü kez İmralı’ya gitti ve “çözüm süreci”ne katkıda bulunması için 63 kişilik bir “Akil İnsanlar Heyeti” teşkil edildi. 8 Mayıs 2013’te KCK, Türkiye sınırları dışına çekileceğini açıkladı ancak 19 Haziran 2013’de Murat Karayılan, "devletin süreci sabote ettiğini bu yüzden sürece dair ciddi kaygılarının oluştuğunu" söyledi. 27 Ocak 2014’te BDP grup başkanvekilleri Pervin Buldan ve İdris Baluken, KCK yönetimi ile görüşmek için Kandil'e gitti. Öcalan’dan ikinci çağrı! 21 Mart 2015’te Diyarbakır’da Newroz kutlamasında mektubu okunan Öcalan PKK’ye tekrar silahsızlanma çağrısı yaptı. 11 Temmuz 2015’te ise KCK ateşkesi bitirdiğini açıkladı. KCK'nin 12 Ağustos'ta "Kürdistan halkı için özyönetimden başka bir seçenek kalmamıştır" mesajını vermesiyle Şırnak'ın, Silopi, Nusaybin, Cizre ilçesinin ardından, Batman, Bitlis ile Hakkâri'nin Yüksekova, Muş'un Varto, Bulanık, Van'ın Erdemit, Ağrı'nın Doğubayazıt, Diyarbakır'ın Sur, Silvan, Lice'nin dahil olduğu birçok ilçede "özyönetim” ilan edildi. Kürt illerinde hendek ve barikat operasyonlarının halen devam ettiği şu günlerde Cumhurbaşkanı Erdoğan, “çözüm süreci”ne ilişkin önemli bir mesaj verdi. Erdoğan: Süreç yeniden başlayabilir Erdoğan, 06 Mayıs 2016’da yaptığı açıklamada, “Biz ‘çözüm sürecini buzdolabına kaldırdık' dedik ama ‘sonlandırdık' demedik” dedi. Türkiye Cumhurbaşkanı, çözüm sürecinin yeniden gündeme gelmesi durumda Kandil yönetiminin ve HDP’nin muhatap alınmayacağını da söyledi. Peki sürecinin başlaması halinde kimler muhatap alınacak? Rûdaw, gündeme ilişkin soruları Akil İnsanlar Heyeti’nde yer alan Prof. Dr. Baskın Oran, gazeteci - yazar Abdurrahman Dilipak, gazeteci - yazar Ahmet Taşgetiren, Prof. Dr. Doğu Ergil ve gazeteci - yazar Oral Çalışlar’a sordu. HDP MUHATAP DEĞİL Abdurrahman Dilipak: Akil insanların yeniden devreye girmesi gündemde değil. Anayasa ve başkanlık sistemi ile ilgili temel kararlar alındıktan sonra o konu yeniden gündeme gelebilir. Ola ki “çözüm süreci” yeniden başlasa bile HDP muhatap alınmayacaktır. Bunun ihtimali bile yok diyebilirim. Ben “çözüm süreci”ne yeniden dönüleceğini tahmin ediyorum ve umuyorum ki bu çatışma ortamı bir an önce son bulur. ERDOĞAN’IN KOALİSYONU Baskın Oran: Akil insanların devreye girmesi çoktan tarihe karıştı. Ayrıca Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın “çözüm süreci”ni yeniden devreye sokacağını hiç ama hiç sanmıyorum. Çünkü şu anda kurduğu veya kurmak istediği koalisyonun temel direği Kürt düşmanlığı. Nedir o koalisyon? AKP, Ergenekon, silahlı kuvvetler, MHP ve ulusalcılar! Bunların ortak özelliği Kürt karşıtı olmak. Onun için “çözüm süreci” falan hikaye. Hepimize geçmiş olsun. Erdoğan Kürtler'i ne kadar çok vurursa bu koalisyonu o kadar güçlendirir. DIŞTALAMA OLUR MU? Ahmet Taşgetiren: Akil insanlarla ilgili bir proje var mı bilmiyorum. Erdoğan’ın daha önce yaptığı açıklama bütün toplumun muhatap alınacağına dair ipuçları vermişti. Sivil toplum kuruluşları büyük ihtimalle muhatap alınacaktır. Daha önce Kandil ve HDP'nin muhatap alınması sanki bütün Kürtler'i onlar temsil ediyormuş algı yaratmıştı. Devlet böyle bir algılın oluşmasında epey rahatsızlık duyuyordu. Kürtler de bu algıya karşı çıkıyordu. Hatta bir çok kesim tarafından bu rahatsızlık dile getirildi. “Çözüm süreci” yeniden başlarsa herşeye rağmen HDP'nin bütünüyle dışlanacağını sanmıyorum. HDP belirli bir Kürt tabanını temsil ediyor sonuçta. Terörle mücadele sona ererse süreç yeniden başlar. SÜREÇ VE 1 ŞART Doğu Ergil: “Çözüm süreci” eninde sonunda başlayacaktır ve bu tamamiyle hükümetin istediği biçimde olacaktır. Aracı kuruluşlar kimlerden oluşacak? Birtakım sivil toplum örgütleri belki akil isanlar gibi küçük gruplar sürece dahil edilir. Ancak bunun da ilk şart PKK'nın silahlı unsurlarını ülke dışına çıkarması veya ülke içinde silah bırakması olacaktır. Hükümet bundan daha azına razı olmayacaktır. OPERASYONLAR BİTMEDEN… Oral Çalışlar: Eğer PKK daha önce Öcalan'ın söylediği gibi, “Türkiye'deki silahlı güçlerimizi geri çekiyoruz” derse zaten otomatik olarak “çözüm süreci” başlayacaktır. O zaman hükümetin kimi muhatap alacağının da çok bir önemi kalmaz. Silahlar devredışı kalırsa süreç meşru zemine çekilmiş olur ve bu konu tekrardan parlamentoda konuşulmaya başlanır. Parlamentoda zaten bölgenin, yani Kürtler'in temsilcileri var. Ama silahlar konuşurken, hendek ve barikatlar devam ederken PKK'nın muhatap olarak kabul edilmesi mümkün değil.