"Kentsel Dönüşüm"e yönelik eleştirilere yanıt veren Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar, vatandaşlara kira yardımı yapıldığını hatırlatarak "Bazı muhalif gruplar 'Rantsal dönüşüm yapıyorsunuz' diyor. Vatandaş rant sağlıyorsa helali hoş olsun" dedi. Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar, NTV canlı yayınında "Kentsel Dönüşüm" ile ilgili soruları yanıtladı. Bakan Bayraktar, yarın Gaziosmanpaşa'da Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın da katılımıyla kentsel dönüşümün ikinci büyük adımını atacaklarını ve yaklaşık 35 bin birim bağımsız konutun dönüştürülmesini başlatacaklarını belirterek, "2013'ün sonuna kadar 200 bin, 2014 yılı sonuna kadar da 400 bin birim bağımsız konut ve iş yerinin dönüşümünün başlatılmasını hedefliyoruz" dedi. -Yarının önemi nedir? Bir aşamaya mı geldiniz de sayın başbakan geliyor? Erdoğan Bayraktar: Tabii kentsel dönüşüm 10 yılı aşkın süredir devam ediyor. Bu süre içindeki tecrübemizden gördük ki bu işin çerçevesi belli yasal dayanağı daha kuvvetli bir organizasyon tarafından yapılması gereği ortaya çıktı. Türkiye'de yaşanılır çevre ve marka şehirler misyonuyla bu hedef doğrultusunda bir bakanlık kuruldu. Bizim en temel görevlerimizden birisi yaşanılır çevre ile birlikte Türkiye'de afet riski altındaki binaların yapıların izole edilmesidir bunların yenilenmesidir. '13 BİNE YAKIN RİSKLİ BİNAYI YIKTIK' Bu konuda yasa çıkardık. 5 Ekim 2012 tarihinde sayın başbakanımızın katılımlarıyla Esenler'de büyük bir start verdik. Şimdi bir büyük adım daha atacağız ilk adımdan daha büyük bir adım. O gün yıktığımız binaların çoğu kamu binasıydı ve sayısı da 6 bin civarındaydı. O günden bugüne 13 bine yakın riskli binayı yıkmış olduk. Yarın da 35 bine yakın Türkiye'nin 7 bölgesinde binaların yıkımını başlatacağız. Türkiye'de yaklaşık birim konut sayısı 20 milyon civarında. Bu birim konutlardan yaklaşık 6 buçuk milyonu risk taşıyor. 20 yıllık bir priyot yaptık ve bunların mutlaka yenilenmesi lazım. 2 yıl içinde vatandaşımızı içselleştirmek ikna etmek için iyi bir performans göstermemiz lazım. 2013 yılı sonuna kadar 200 bin birim konutun yıkılmasını dönüştürmeye başlanmasını hedefliyoruz. 'AVRUPA KRİTERLERİNİ YAKALAMIŞ BİR TÜRKİYE HEDEFLİYORUZ' Yarınki rakamla biz 45 bine ulaşacağız. 2014 yılı sonuna kadar da bu rakamı 400 bine çıkarmak istiyoruz ki 20 yılda bu meseleyi halledelim. Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşunun 100.yılında da ciddi şekilde kentsel dönüşümünü ciddi şekilde halletmiş katı atık sistemlerini modernize etmiş, parkları bahçeleri zenginleşmiş, şehir için ulaşım sistemleri düzenli hale getirmiş, teknik altyapısını belli noktaya getirmiş, karbon salınımında Avrupa kriterlerini yakalamış bir Türkiye hedefliyoruz. '10 BİNİN ÜZERİNDE MÜRACAAT OLDU' Bir diğeri de modern hayatın gereklilikleriyle bezenmiş konfor bahşeden huzur veren bir hayat tarzını da getirmek istiyoruz. Kentsel dönüşüm yapmak isteyenlere diyoruz ki 'sen kendi evini yap biz 18 ay sana kira yardımı yapacağız' veya 'kredi almak istersen kredi faizinin yüzde 4'ünü vereceğiz.' KDV yok, harç yok, vergi yok, ruhsatlarda çok ciddi kolaylıklar var. Madem bu kadar kolaylık yapıyoruz ikna etmek bakımından talebi artıralım vatandaş müracaat etsin ki bugüne kadar 10 binin üzerinde müracaat oldu. Kaç aile şimdi kirada oturuyor? Erdoğan Bayraktar: Şu anda yüzde 22'lere düştü Türkiye'de. Kira yardımı yaptık bugüne kadar belediye de bize bildiriyor. 650 lira oldu zannediyorum. Şu ana kadar vatandaş olarak bize müracaat eden risk tespiti yaptırdığımız birim konut sayısı 12 bin civarında. Ama belediyelerin de 5393 sayılı kanunun 73. maddesi var oradan da belediyeler geliyor orada da bir 65 bin konut var. Bizim riskli alan tespit ettiğimiz yaklaşık 250 bin birim konut var. Bunun bu sene sonuna kadar 200 bininin dönüştürülmesine başlamayı hedefliyoruz. Kira yardımı alıyor ancak 18 ayda ev bitmezse ne yapacak? Erdoğan Bayraktar: Onu cebinden verecek. veya biz ona verdiğimiz kiradan biraz daha ucuz ev bulacak hatta biz on taşınma masrafı da veriyoruz yıkımda da destek veriyoruz. -18 ayda bitirilmesi için aldığınız bir takım tedbirlerde vardır herhalde. Erdoğan Bayraktar: İnşaat yapım teknolojisinde hem de malzemede biz dünya ile yarışıyoruz şu anda. 18 ayda biter bu bina müteahhide verilirse. -İstanbul'da yeni yerler söz konusu mu? Fikirtepe ne olacak mesela? Erdoğan Bayraktar: Bizim riskli alan ilan ettiğimiz bölgelerde bunun yüzde 98 belediyelerin talebiyle bunu yapıyoruz. Ama bizim de kendimizin tespit ettiği yer varsa biz de yapabiliriz. Bugüne kadar Van'da Trabzon'da Sakarya'da İzmir'de Diyarbakır'da Bursa'da çeşitli yerlerde riskli alanlar tespit ettik. İstanbul'da 10 tane var. Bağcılar'da, Bayrampaşa'da Esenler'de yeni bölgeler var bu bölgeler artacak tabi. Ama riskli bölgede sağlam bina yok manasına gelmez bu. Sağlam bina varsa o kalacak. Riskli bölgelerdeki riskli binalar daha kolay dönüşsün diye biz bunu yapıyoruz. Türkiye'de bize müracaat eden 83 bölge var. Şanlıurfa'da Vali beyi aradım riskli bir bina vardı hemen dedim git kira yardımı yap hemen orayı ikna et gitti boşalttı yıkıyoruz o binayı şimdi. -Razı olmada en önemli işlerden birisi tekrar evine gelmek ama müteahhidin de kat artırımı sayesinde geliri de olabiliyor. Erdoğan Bayraktar: Türkiye'nin kendine mahsus bir pozisyonu var bunu iyi tahlil etmemiz lazım. Avrupa sanayileşmesini 20.yüzyılın ortalarında tamamladı modern duruma geldi. En son İspanya kalmıştı orada da çok ciddi yardımlar yapıldı o da yüzde 80-90 meselesini haletti. Bize matbaa 250 sene sonra geldi. Bizim şehirlerimize olan çok yoğun göç karşısında devlet aciz kaldı. 100 senelik bir mevzu bu. Şehirlerimizin etrafı sarıldı tarım alanları, su havzaları, tarihi doku yerleşim yeri oldu kilitlendi. 'EV ALAMAYANLARI EV SAHİBİ YAPMAK İSTİYORUZ' Bazı bölgelerde emsal 3. Arsası diyelim 300 metrekareyse 900 metre inşaat var orada. Ülkemizde barınmaya ihtiyacı olan insan alt gelir sınıfı. Yüksek gelir grubu insan zaten kirayı da yüksek veriyor evde alabiliyor. Ev alacak parası olmayan insanları ev sahibi yapmak asıl amacımız. Bunu yaparken de çok ciddi zorlanıyoruz. Esenler'de bana göre belediye başkanı başarılı. Gaziantep Şahinbey belediye başkanı başarılı, Beyoğlu belediye başkanı başarılı bizimle birlikte hareket eden belediye başkanlarımızda problem çıkmıyor. 'VATANDAŞ RANT SAĞLIYORSA HELALİ HOŞ OLSUN' İnanın gecekondu bölgesindeki halkın ya yüzde 100'ü ya da 95'i razı ve gelin benim orayı da yapın diyorlar. Armutlu'yu da orada anlaşıp çözeceğiz onların rızası doğrultusunda. Armutlu'yu oradaki kardeşlerimizde dedim siyaseti kenara bırakın çocuklarınızı düşünün. Burası şehir düzeni olmayan kaçak evler, düzensiz evler. Ama bir takım mahfiller bunu istemiyor rantsal dönüşüm yapıyorsunuz diyor. Biz vatandaşa kira veriyoruz vatandaş rant sağlıyorsa helali hoş olsun. Çocuklarımızın parklarda oynaması lazım yeşili görmesi lazım. Katı atık sorununu çözmemiz lazım, enerji tasarrufu sağlayacağız 10 milyar dolar eksilecek. -Bu iş daha da bir ivme kazanırsa imar affı gerekecek mi? 'İMAR AFFINI DÜŞÜNMÜYORUZ' Erdoğan Bayraktar: Kesinlikle düşünmüyoruz imar affını. İmara biz devlet olarak, hükümet olarak imara bir düzen getirmek istiyoruz. İmar hakkını hem vatandaşın lehine düzeltmek hem de gelişigüzel imar artışını engellemek mecburiyetindeyiz. İmar işini bir rant işine dönüştürmeyi engellememiz lazım. Bazı belediye başkanları özellikle dertli hem Cumhuriyet Halk Partisi'nden hem de AK Parti'den. Beykoz, Sarıyer, Üsküdar meyilli yerler kot farkından dolayı alt katlar bodrum gösterilmiş ama yapılmış. O konuda bir düzenleme gelecek mi? Erdoğan Bayraktar: Belediye başkanı 'kanun bu kardeşim yapamayız' diyecek. Yoksa belediye başkanı olmaz diyor öbür taraftan dolanıyor geliyor. Bu yasayı çıkarttığımız zaman belediye başkanlarımızda rahatlayacak. Parsel bazında bakıyorsun bir sürü plan tadili talebi geliyor belediyeler bunun karşısında duramıyor. İmardan anlayan mimarlar, imar düzeninden anlayan şehir plancıları, hukukçular çok yoğun bir çalışma yapıyor son noktaya geldik. İnşallah güzel bir kanun yapacağız. İnşallah Meclis'ten de geçerse ülkemiz nefes alacak. -Kıyı kanununda da önemli düzenlemeler var. İstanbul'da Avcılar'dan Tekirdağ'a kadar bütün sahil duvar gibi. Şimdi 50 metre getirdiniz... Erdoğan Bayraktar: Burada tabi biz 50 metreyi mutlak koruma bandı olarak yapılaşmaya kesinlikle kapattık. Zamanında yasal olarak yapmış bunlar. Zaman içinde buralar açılacak. 15-20 sene sonra yıkmak zorunda kaldığı zaman yenisini burada yapamayacak. Belli süre sonra tamirat izni de vermeyeceğiz buralara. Sahiller vatandaşın malıdır anayasa da hüküm var. Yeni bir yönetmelik çıkardık bu işi biraz daha netleştirdik. Diyelim ki deniz 30 metre aşağıda yol 30 metre yukarıda ve oradan yol geçiyor yolun genişliği 15 metre. Yoldan çekme mesafesi 10 metredir çekersin orada yapılır. Gelişmiş ülkelerde kayalıksa yol geçiyorsa bahçe mesafesini çekmek suretiyle binalar yapılıyor ki oralarda zenginleşsin güzel olsun diye. -Apartmanların yönetimleri gelip size bizde yaptırmak istiyoruz ne olacak diyor. Bunlara dair neler söylersiniz? Erdoğan Bayraktar: Ben vatandaşlarımızdan kentsel dönüşüm Türkiye açısından kaçınılmazdır, şehirlerimizin fotoğraflarını güzelleştirmek açısından elzemdir. Risk oranını minimize etmek açısından önemlidir. Maksat deprem olduğu zaman karşısında yıkabilecek bina bulmasın veya bulduğu binanın içi boş olsun. Vatandaşlarımız kendi evlerinden şüpheleniyorsa evlerine test yaptırsınlar. 'ELİMİZİ TAŞIN ALTINA KOYALIM' Bakanlığın sitesinden bizim lisans verdiğimiz firmalarını öğrenebilirler. Orada menfaatçilere açıkgözlere fırsat vermeyiz bize gelirlerse biz onları koruruz. Eğer binası yıkılacak bir risk taşıyorsa kendileri yıktırsınlar. Müteahhit bulamıyorlarsa belediyelere gitsinler, belediyeler yardımcım olamıyorsa bize gelsinler biz yardımcı olacağız. 3194 sayılı imar kanununa göre artık ayakta duramayan bir ev onu zaten eski kanuna göre de belediyeler yıkmak zorunda, belediye yıkmıyorsa valilik yıkmak zorunda. Onların dışında riskli yapıları istiyoruz ki vatandaştan yoğun talep gelsin bizde yetişmeye çalışalım elimizi taşın altına koyalım gece gündüz çalışarak ülkemizi güzelleştirelim. -Orada bir oran verebilir misiniz bazı müteahhitler üstede para istiyorlar. 'CAN EMNİYETİ MALDAN DAHA ÖNEMLİ' Erdoğan Bayraktar: Şimdi tabi ki vatandaşımızı tamamına bakarsak her zaman haklıdır. Ben vatandaşımızdan da şunu istirham ediyorum yaşama hakkı, hayat hakkı, can emniyeti maldan daha önemlidir. Deprem olacak öleceğim bu Allahın işi ben buradan iki daire nasıl alırım diye düşünenlerde var. Ben bu deprem riski taşıyan evden nasıl kurtulurum bunu düşünmek lazım. İşin can boyutunu öne koyup düşünüp ve açıkgözlere fırsat vermeden, provokatörlere fırsat vermeden gelirler provoke ederler sonra kaybolurlar. Biz istiyoruz ki çocuklarımız güzel yerlerde yaşasın, depremler canlarımızı almasın, daha bunun sel var, heyelan var, taşkın var. -Geri dönüşte evlere yerleşme de kura ile mi belirleniyor yerler? Erdoğan Bayraktar: Biz rezerv alanlarda depo konut yapıp vatandaş derse ki bana ev verin eve gireceğim burayı da siz alın orada kendi aralarında kura çektiriyoruz. Ama kendisi yaptırırsa yıkılan binanın bu arsa üzerinde 15 daire vardı 3. katın güneydoğu cephesinde şu daire vardı sahibi şuydu bunu belirtiyoruz ki yapılırken bunlar dikkate alınsın diye. -Defolu müteahhitleri ayıklama durumunuz nedir? Erdoğan Bayraktar: Yeni yasada var. Müteahhitlere sertifika veriyoruz ama zaman içinde onları da ayıklayacağız gerçekten işini yapan müteahhitler acaba devletten ne kaparım diye düşünen müteahhitleri elbette ayıracağız. Kesinlikle ihale kanununda hak edene vermek lazım açık ihale yapmak lazım. En çok kırana vermek lazım ama aşırı kırım olursa onlara vermemek lazım. 'ÇÜRÜK ELMALAR KENDİLİĞİNDEN AYRILACAK' Ama biz müteahhitleri yetiştireceğiz,ü ara teknik elemanları yetiştireceğiz, malzemeleri geliştireceğiz, teknik müşavirlik sistemini çok ciddi manada yetiştireceğiz, denetim sistemini çok ileri derecede arttıracağız. Zaten çürük elmalar kendiliğinden ayrılacak."