Kurşun, kükürt, bakır ve gümüşten elde edilen Savatlı Gümüş, Van'da her geçen gün değer kaybetmeye devam ediyor. Van'da eski günlerini arayan savat işlemeciliği, kaybolmaya yüz tuttu. Van'da geçmiş yıllarda 130'un üzerinde savatlı gümüş atölyesi bulunurken, Van'ın bin değeri daha kaybolmayla karşı karşıya kaldı. Urartulardan kalma olan ve eski günlerin arayan Savat Gümüş, Van'ın en önemli değerleri arasında yer alıyor. "ATÖLYELER BİR BİR KAPANDI" Van'da kaybolmaya yüz tutmuş savat işlemeciliğiyle ilgili gazetemize özel açıklamalarda bulunan Van Ticaret ve Sanayi Odası ile Van Ticaret Borsası Eski Başkanı Vanlı İş Adamı Feridun Irak, savat kökeninin Urartular'a kadar gittiğini belirterek, "Savatın kökeni Urartular'a kadar gidiyor. Van Bölgesinde, Romalılardan günümüze kadar gelmiş bir süsleme sanatı olan savatın yereldeki adı 'sevad'tır. Sevad, Arapça kara anlamına gelen esvad kelimesinden türemiştir. İdeal olan 950 ayar gümüşe savat yapmaktır. Osmanlı Döneminde 900 ayar gümüşe tuğra vurma yetkisini, İstanbul ile birlikte Van Vilayeti savat işlemeleri sayesinde almıştı. 1915 öncesi Van'da 120 savat işleme atölyesi varken, 1915'ten sonra bu atölyeler birer birer kapanmıştır. Yok, olmaya yüz tutan bu sanatın yaygınlaşması için Van Ticaret Borsası Başkanlığım sırasında eğitim atölyesi kurmuştuk. Eğitim atölyesi sayesinde birçok gencimiz savat işçiliğini öğrenmiş oldu. Günümüzde savat işlemeciliği gün geçtikçe yok olamaya yüz tuttu. Bu sanatın yeniden canlandırılması gerekiyor. Savat işlemeciliği ilimizde eski günlerini arıyor" dedi. "SAVAT GÜMÜŞ İŞLEMECİLİĞİ'NİN DAHA FAZLA DESTEKLENMESİ GEREKİYOR" Urartulardan kalma olan Savat Gümüş'ün Van'ın en önemli değerleri arasında yer aldığını vurgulayan Irak, "Van'da savat işlemeciliğinin eski günlerine dönebilmesi için özellikle yurt içi ve yurt dışındaki fuarlarda tanıtımının yapılması gerekiyor. Yapılacak doğru tanıtım hamleleri savat işlemeciliğinin eski günlerine dönmesini sağlayacak ve Van adına çok önemli katkı sağlayacağına inanıyorum. İlimizde önemli bir değere sahip olan Savatlı Gümüş'ün tescili de yapıldı. Bu da Van adına önemli bir gelişmeydi. Ama tescillemek yetmiyor. Bunu korumamız gerekiyor. Savat Gümüş İşlemeciliği'nin daha fazla desteklenmesi gerekiyor. Savat Gümüş'ünün tarihi ve kültürü insanlara anlatılırsa, daha fazla ilgi göreceğine inanıyorum. 1915'li yıllar öncesi Van'da bulunan 120 savatlı gümüş işleme atölyesinin her birinde 5 kişinin çalıştığı tahmin edilmektedir. Söz konusu bu yıllarda Van'da, savatlı muskalıklar, hamayiller, gerdanlıklar, saç tokaları, saç bağları, tepelikler, bilezikler, yüzükler ve kemerler vazgeçilmez takılar olarak yer almıştır. Yine o dönemlerde bütün saraylarda, hanlarda ve zengin kesimin evlerinde bulunan savatlı gümüş süs eşyaları ile erkeklerin kullandıkları tütün tabakaları ve enfiyelikler Van'da üretilmiştir" diye konuştu. "PROJEMİZ SAVATLI GÜMÜŞ İŞLEMECİLİĞİNİN DEVAMINA CİDDİ KATKI SUNDU" Bir dönem Van'ı dünyaya tanıtan, ancak zaman içinde yok olmaya yüz tutan savatlı gümüş işlemeciliğinin yaşatılması amacıyla Van Ticaret Borsası Başkanlığı sırasında eğitim atölyesi kurduklarını hatırlatan Irak, "Projemiz kapsamında ilk olarak 270 metrekare kapalı alana sahip bina kiralanarak altyapı işlemleri tamamlandı ve ardından savatlı gümüş işlemeciliği için gerekli ekipman temin edilerek montajları yapıldı. Faydalanıcı 20 genç, İŞKUR'a kayıtlı lise mezunu işsiz gençler arasından belirlendi. Faydalanıcıların teorik eğitimler Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı Vali Ali Paşa Merkez Eğitim Merkezi'nde verildi. Teorik eğitim sürecini başarıyla tamamlayan gençler, gümüş işlemeciliği eğitim atölyesinde uygulama eğitimlerine başladılar. Gençlerin her birine eğitim aldıkları gün başına 8 Euro ücret ödendi. Vali Ali Paşa Meslek Eğitim Merkezi'nde 480 saat süreyle verilen teorik eğitimlerde gençler, güncel mesleki bilgilerle donatıldılar. Bin 320 saat süren pratik eğitimlerde ise ham gümüşün takıya dönüştüğü sürece katılan gençler, usta öğreticilerden savatlı gümüş işlemeciliğinin tekniklerini öğrenerek uygulama fırsatı buldular. Eğitim programının ardından mezun olan ve kalfalık belgesi sahibi olan faydalanıcılar, Van Valiliği Sosyal Riski Azaltma Programından kredi alarak Van İş Geliştirme Merkezinde kendi atölyelerini kurarak üretime başladılar. Bu projemiz Van'a ait bir sanat olan savatlı gümüş işlemeciliğinin devamına katkı sunduğunu düşünüyorum" ifadelerini kullandı. Van Bölge Gazetesi