Son zamanlarda dolar kurunda meydana gelen hareketlilik devalüasyonu ne olduğu ile ilgili soruları akıllara tekrar getirdi...

Terim anlamı olarak Değer düşmesi mânâsına gelen devalüasyon kelimesini son günlerde sık sık duymaktayız. Devalüasyon, bir devletin resmi para biriminin diğer bir devletin dövizleri karşısında değer kaybetmesi durumudur. Devalüasyon devlet aracılığı ile ülke ekonomilerine yapılan ve dışarıdan bir müdahale olarak algılanan durumdur Türkiye’nin devalüasyon tarihi...

Devalüasyonun Sebepleri Nelerdir?

Hiçbir devlet kendi para biriminin diğer devletlerin para birimleri karşısında değer kaybetmesini arzulamaz. Yalnız bazı durumlar vardır ki devalüasyon yapılması ekonomik toparlanma açısından zorunlu hale getirmektedir. Devalüasyonun en önemli uygulama sebeplerinden bir tanesi ekonominin dış ticaret hacminin açık veriyor olmasıdır.

Bir ülkenin ekonomik politikasında toplanması gerçekleştirilen ithalat toplam gerçekleştirilen ihracatın üzerinde ise o ülkede dış ticaret açığı vardır. Bu durumda devalüasyon ile ilgili ülkenin satın alma gücü zayıflatarak daha fazla ihracat daha az ithalat gerçekleşmesi sağlanmaya çalışılmaktadır. Bir ülkenin para biriminin diğer ülkelerin para birimleri karşısında değerinin azalması ile satın alma gücü zayıflayacaktır ve ithal edilen malların fiyatı alımı yapılacak ülke için artık  ülkenin dış ülkelere ihraç ettiği mal ya da hizmetlerin fiyatı ise düşmüş olacaktır. Böylelikle ihracat gelirlerinde artış ithalat giderlerde ise azalış kaydedilerek bütçe dengelenmeye çalışılacaktır.

Peki Neden Devalüasyon?

Devalüasyon uygulamasında asıl hedef, ihracatı gerçekleştirilen mal ya da hizmet oranlarının artırılmasını özendirilerek ülkenin ticaret açığının kapatılmasıdır.

Türkiye'de Devalüasyon

• Türkiye’de geçmiş dönemlerde devalüasyonlar gidilmiştir. Türk lirasının Amerikan doları karşısındaki değerinin azalması durumunda çapraz kurlar dolara göre belirlendi. 1923 senesinde 1 dolar 0,75 kuruş değerindeydi.  Zamanın gelişmesi ve geçmesi ile beraber ülke ekonomileri ve şartları devalüasyonu da beraberinde getirmiş oldu.
• 1940’lı senelerinin başlarında resmi kura ek bir şekilde döviz satışlarında %50’ye yakın bir prim uygulanmaya başlanılmış ve 1 dolar 1940’lı yıllarda 1,11 TL 1945’te ise 1,31 TL olarak piyasada faaliyet göstermiştir.
• Türkiye'de ikinci devalüasyon, 4 Ağustos 1958 tarihinde gerçekleşerek 2.83 TL olan ABD doları 9 liraya kadar çıkmıştır.
• 10 Ağustos 1970 senesinde Süleyman Demirel hükümeti tarafından devalüasyon ile bir ABD doları 9 liradan 15 liraya çıkarmıştır. Daha sonraki aşamalarda ise 1978 senesine gelindiğinde bir değişiklik uygulanarak Mini devalüasyonlar şeklinde ekonomi politikalarının dengelenmesi ile ilgili çeşitli çalışmalar yürütülmüştür.