Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, tarım ve gıdada yaşanan enflasyonun genel enflasyonu düşürdüğünü bildirerek, "ÜFE'ye bakıldığında 2012 yılında genel enflasyon yüzde 2,45 artarken, tarımda yüzde 4,17 geriledi. Aralık ayında da ÜFE'de genel enflasyondaki yüzde 0,12 gerilemeye karşın, tarım enflasyonundaki gerileme yüzde 0,39'u buldu" dedi. Bayraktar, TÜFE'de gıda ve alkolsüz içecekler grubunda, 2012 yılı enflasyonu yüzde 3,90 olurken, genel enflasyonun yüzde 6,16'yı bulduğunu, Aralık enflasyonunun ise genel TÜFE'de yüzde 0,38, gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yüzde 1,55 arttığını bildirdi. Bayraktar, yaptığı açıklamada, Aralık ayında üretici fiyatlarında tarımda yüzde 0,39 düşüş, tüketici fiyatlarında gıda ve alkolsüz içeceklerde yüzde 1,55 artış olduğunu bildirdi. Bayraktar, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) rakamlarına göre, gıda ve alkolsüz içeceklerde Aralık ayı tüketici fiyatlarında, yüzde 0,38 artış gösteren genel TÜFE'nin aksine yüzde 1,55 artış görüldüğünü belirtti. 2012 yılı genel TÜFE'de yüzde 6,16'lık artışa karşın, gıda ve alkolsüz içecekler grubunda artışın yüzde 3,90'da kaldığını bildiren Bayraktar, şunları kaydetti: "2012 yılında konutta yüzde 11,37, lokanta ve otellerde yüzde 9,31, çeşitli mal ve hizmetlerde yüzde 8,66, giyim ve ayakkabıda yüzde 8,17, haberleşmede yüzde 5,90, ev eşyasında yüzde 5,89, ulaştırmada yüzde 5,54, eğitimde yüzde 4,81 artış oldu ve gıda ve alkolsüz içecekteki enflasyonun üzerinde gerçekleşti. Buna karşın yıllık enflasyon eğlence ve kültürde yüzde 1,98, sağlıkta yüzde 1,68, alkollü içecekler ve tütünde yüzde 0,98 ile gıda ve alkolsüz içecekteki enflasyonun altında bir enflasyon oldu. 12 aylık ortalamalara göre genel TÜFE yüzde 8,89, gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yüzde 8,41 düzeyinde artış yaşandı." TZOB Genel Başkanı Bayraktar, üretici fiyatları endeksine (ÜFE) bakıldığında da genel enflasyonun, Aralık ayında bir önceki aya göre yüzde 0,12 azalırken, tarımda yüzde 0,39 gerilediğini bildirdi. Bayraktar, Aralık ayında tarım ve avcılıkta yüzde 0,41, ormancılık ve tomrukçulukta yüzde 3,15 fiyat düşüşü yaşandığını belirterek, şöyle devam etti: "Balıkçılıktaki fiyatlar, Aralık ayında yüzde 3,21 arttı. 2012 yılının tamamında genel enflasyondaki yüzde 2,45 artışa karşın tarımda yüzde 4,17, tarım ve avcılıkta yüzde 4,51, ormancılık ve tomrukçulukta yüzde 8,74 düşüş, balıkçılıkta yüzde 17,5 artış oldu. Geçen yıl sanayideki enflasyon yüzde 0,07 geriledi. 12 aylık ortalamalara göre genel ÜFE yüzde 6,09, tarımda yüzde 6,04 artış görüldü." 2012'DE FİYAT DEĞİŞİMLERİ Bayraktar, 2012 yılında, fiyatı en fazla artan ürünün marketlerde limon, üreticide soğan, fiyatı en fazla düşen ürünün ise marketlerde patlıcan, üreticide ise fındık olduğunu bildirdi. Bayraktar, market fiyatlarında, 2012 yılında 1 üründe fiyat değişimi olmazken, 12 üründe azalma, 16 üründe ise fiyat artışı meydana geldiğini belirtti. Market fiyatlarında yumurta fiyatında değişim görülmezken, fiyat düşüşünün yüzde 31,53 oranla en fazla patlıcanda görüldüğünü belirten Bayraktar, şunları kaydetti: "Patlıcandaki fiyat düşüşünü yüzde 28,41 ile sivri biber, yüzde 18,64 ile patates, yüzde 15,70 ilke fındık, yüzde 14,57 ile ıspanak, yüzde 14,13 ile mandalina, yüzde 5,93 ile kuru üzüm, yüzde 5,24 ile salatalık, yüzde 3,39 ile nohut, yüzde 1,02 ile dana eti, yüzde 0,88 ile pırasa, yüzde 0,75 ile kırmızı mercimek izledi. En fazla fiyat artışı ise yüzde 49,29 artışla limonda görüldü. Limondaki fiyat artışını yüzde 44,55 ile soğan, yüzde 19,88 ile süt, yüzde 14,85 ile domates, yüzde 11,36 ile yeşil mercimek, yüzde 11,32 ile tavuk eti, yüzde 10,89 armut, yüzde 10,17 ile kuru incir, yüzde 9,40 kuru kayısı, yüzde 7,28 ile pirinç, yüzde 6,35 ile toz şeker, yüzde 3,16 ile elma, yüzde 3,15 ile havuç, yüzde 2,97 ile yeşil fasulye, yüzde 1,15 ile kuru fasulye, yüzde 0,86 ile kuzu eti takip etti." Üretici fiyatlarına bakıldığında, 1 üründe fiyat bir yıl önceki fiyata göre değişmezken, 14 üründe azalma, 12 üründe ise fiyat artışları olduğunu belirten Bayraktar, şöyle devam etti: "Yumurta fiyatında değişim görülmezken, fiyat düşüşü yüzde 34,29 oran ile en fazla fındıkta görülmüştür. Fındıktaki fiyat düşüşünü yüzde 34,29 patates, yüzde 33,74 ile ıspanak, yüzde 26,84 ile sivri biber, yüzde 23,68 ile kuru üzüm, yüzde 20 ile kuru kayısı, yüzde 17,39 ile salatalık, yüzde 12,62 ile pırasa, yüzde 12,50 ile kırmızı mercimek, yüzde 10,75 ile patlıcan, yüzde 9,55 ile yeşil fasulye, yüzde 9,35 ile kuzu eti, yüzde 6,52 ile nohut, yüzde 4,40 ile dana eti izledi. En fazla fiyat artışı yüzde 136,84 ile kuru soğanda görüldü. Fiyat artışı yüzde 83 ile limonda, yüzde 50 ile kuru incirde, yüzde 31,36 ile yeşil mercimekte, yüzde 27,78 ile kuru fasulyede, yüzde 25 ile armutta, yüzde 25 ile pirinçte, yüzde 24,56 ile domateste, yüzde 16,67 ile havuçta, yüzde 14,52 ile elmada, yüzde 12,50 ile sütte, yüzde 9,23 ile mandalinada oldu." YILLIK FİYAT DEĞİŞİMLERİNİN NEDENLERİ Üretici fiyatlarından geçen yıla göre en fazla fiyatı düşen ürünlerin fındık ve patates olduğunu bildiren Bayraktar, fındıkta geçen yıla göre rekoltenin yüksek olması fiyatlarda düşüşe yol açtığını, patateste görülen fiyat düşüşünde ise komşu ülkelerin bazılarında görülen istikrarsızlıklar nedeniyle üreticilerin yaşadığı ihracat ve pazarlama sorunlarının etkili olduğunu vurguladı. Bayraktar, patatesi elinde kalan üreticinin ürününü yok pahasına satmak zorunda kaldığını bildirdi. Fiyatı artan ürünlere bakıldığında soğanda görülen fiyat artışında geçen yıla göre rekoltenin azalması nedeniyle arzdaki daralma etkili olduğunu vurgulayan Bayraktar, "limonda da benzer bir durumun söz konusu oldu, üretimdeki azalma ürün fiyatlarına yansıdı. Genel olarak değerlendirdiğimizde arz ve talepteki değişime bağlı olarak fiyatlarda artış ve azalışların meydana geldiği görülmektedir" dedi. ARALIK AYINDAKİ FİYAT DEĞİŞİMLERİ Aralık ayında market fiyatlarına bakıldığında; 9 üründe fiyat değişimi olmazken, 6 üründe azalma, 26 üründe ise fiyat artışı görüldüğünü, üretici fiyatlarına bakıldığında ise 17 üründe fiyatların bir ay öncekine göre değişmediğini, 6 üründe azalma, 14 üründe ise fiyat artışları meydana geldiğini bildirdi. Bayraktar, "Aralık'ta en fazla fiyat artışı market fiyatlarında yüzde 100,01 artışla salatalıkta, yüzde 77,11 ile patlıcanda, yüzde 66,44 ile domateste, üretici fiyatlarında ise yüzde 125,95 ile patlıcanda, yüzde 123,93 ile salatalıkta, yüzde 101,43 ile domateste görüldü. En fazla fiyat düşüşü, market fiyatlarında yüzde 5,68 ile Antep fıstığında, yüzde 4,87 ile pirinçte, yüzde 2,83 ile lahanada, üretici fiyatlarında yüzde 12 ile portakalda, yüzde 10,77 ile kuru üzümde, yüzde 10 ile pırasada" dedi. Şemsi Bayraktar, "Türkiye Ziraat Odaları Birliği olarak, üreticiden tüketiciye, halkın tamamını yakından ilgilendiren gıda fiyatlarındaki değişimleri, takip etmeye ve kamuoyunu doğru bilgilendirme amacıyla açıklamalarımıza 4,5 yıldır devam ediyoruz" dedi. MARKET FİYATLARINDAKİ DEĞİŞİMLER Bayraktar, Aralık ayındaki market fiyatlarına bakıldığında; 9 üründe fiyat değişimi olmazken, 6 üründe azalma, 26 üründe ise fiyat artışı olduğunu belirtti. Aralık ayında kuru fasulye, yeşil mercimek, kuru incir, kuzu eti, zeytin, mısırözü yağı, ayçiçeği yağı, toz şeker ve tavuk eti fiyatlarında değişim görülmediğini, fiyat düşüşünün yüzde 5,68 oran ile en fazla antep fıstığında olduğunu bildiren Bayraktar, şunları kaydetti: "Antep fıstığındaki fiyat düşüşünü yüzde 4,87 ile pirinç, yüzde 2,83 ile lahana, yüzde 2,36 ile marul, yüzde 0,38 ile kırmızı mercimek, yüzde 0,3 ile fındık izledi. Market fiyatlarında en fazla fiyat artışı ise yüzde 100 artışla salatalıkta görüldü. Salatalıktaki fiyat artışını yüzde 77,11 ile patlıcan, 66,44 ile domates, yüzde 41,50 ile sivri biber, yüzde 34,33 ile mandalina, yüzde 32,26 ile kuru soğan, yüzde 29,65 ile kabak, yüzde 27,10 ile yeşil fasulye, yüzde 26,18 ile elma, yüzde 21,77 ile yeşil soğan, yüzde 7,87 ile karnabahar, yüzde 6 ile ıspanak, yüzde 5,22 ile armut, yüzde 4,89 ile havuç, yüzde 4,75 ile patates, yüzde 4,06 ile zeytinyağı, yüzde 3,6 ile portakal, yüzde 3,5 ile limon, yüzde 2,58 ile yumurta, yüzde 2,12 ile pırasa, yüzde 1,67 ile kuru kayısı, yüzde 1,45 ile kuru üzüm, yüzde 1,10 ile maydanoz, yüzde 0,95 ile süt, yüzde 0,42 ile nohut, yüzde 0,23 ile dana eti takip etti." ÜRETİCİ FİYATLARINDAKİ DEĞİŞİMLER Aralık ayındaki üretici fiyatlarına bakıldığında; 17 üründe fiyatlar bir ay önceki fiyatlara göre değişmezken, 6 üründe azalma, 14 üründe ise fiyat artışları olduğu bilgisini veren Bayraktar, şöyle devam etti: "Lahana, marul, maydanoz, patates, limon, armut, kuru fasulye, nohut, kırmızı mercimek, yeşil mercimek, pirinç, kuru kayısı, kuru incir, yumurta, süt, zeytin ve zeytinyağı fiyatlarında değişim görülmezken, fiyat düşüşü yüzde 12 oran ile en fazla portakalda meydana geldi. Portakaldaki fiyat düşüşünü yüzde 10,77 ile kuru üzüm, yüzde 10 ile pırasa, yüzde 5,78 ile dana eti, yüzde 4,58 ile kuzu eti, yüzde 0,65 ile fındık izledi. Üretici fiyatlarında en fazla fiyat artışı yüzde 125,95 oran ile patlıcanda görüldü. Patlıcandaki fiyat artışını yüzde 123,93 ile salatalık, yüzde 101,43 ile domates, yüzde 87,78 ile sivri biber, yüzde 76,36 ile kabak, yüzde 46,74 ile kuru soğan, yüzde27,33 ile yeşil fasulye, yüzde 24,53 ile yeşil soğan, yüzde 22,03 ile ıspanak, yüzde 19,15 ile karnabahar, yüzde 15,18 ile antep fıstığı, yüzde 12,11 ile mandalina, yüzde 9,38 ile havuç, yüzde 6,67 ile elma takip etti." ARALIK'TAKİ FİYAT DEĞİŞİMLERİNİN NEDENLERİ Bayraktar, üreticide fiyatı artan ürünlere bakıldığında, patlıcan, salatalık, domates, sivri biber ve kabak fiyatının en fazla artan ürünler olduğunu bildirdi. Bu artışta yayla ürünlerini bitmesiyle arzın sadece örtü altından sağlanmasının etkili olduğunu belirten Bayraktar, şu bilgileri verdi: "Kuru soğanda ise üreticinin elinde çok fazla ürün kalmaması fiyat artışına yol açtı. Fiyat düşüşü görülen ürünlere baktığımızda, üreticide fiyatı en çok düşen ürün portakal oldu. Meydana gelen yağışların ürün kalitesini düşürmesinin yanı sıra talepteki daralama fiyat düşüşüne yol açtı. Kuru üzümde ise yine talepteki daralma etkili oldu." Aralık ayındaki, üretici ve market fiyatları arasındaki farkı incelendiğinde, üretici ve market arasındaki fiyat farkının en fazla maydanozda yüzde 412 olarak gerçekleştiğinin görüldüğünü belirten Bayraktar, "Ürün grupları itibarıyla baktığımızda ise bu oranın yaş sebze ve meyvede yüzde 412, kurutulmuş ürünlerde yüzde 221, baklagillerde yüzde 263, pirinçte yüzde 169, zeytinde yüzde 129, zeytinyağında yüzde 170 ve hayvansal ürünlerde yüzde 207'lere kadar çıkmaktadır" dedi. (BK-ÖZ-E)03.01.2013 12:21:03 TSI