Çin’in Vuhan kentinde başlayıp bütün dünyayı etkisi altına alan ve sosyal hayatı durma noktasına getiren koronavirüs (Kovid-19) salgını nedeniyle Türkiye’de devlet tarafından pek çok önlem alınıyor. Şirketler de evden çalışma modeline geçerek virüsün yayılmasını önleme gayreti içerisinde. Peki bu durumda çalışanların ve iş verenlerin yasal haklarında ne gibi gelişmeler yaşandı? Türk Harb-İş Sendikası Genel Başkan Danışmanı ve Çalışma Hayatı Uzmanı Tarkan Zengin, tüm bu soruların yanıtlarını teker teker sıraladı. 1. 14 GÜNLÜK RAPOR ALINABİLECEK Covid-19 tedbirleri kapsamında yurt dışından dönenlere rapor verilmesi kolaylaştı. Tek hekim imzasıyla verilen 10 günlük raporlar, Sağlık Bakanlığı’nın aile hekimlerine ve sağlık kuruluşlarına gönderdiği yazıyla Haziran’a kadar 14 güne çıkarıldı. 2. İŞÇİLER RAPORLU OLDUKLARI SÜRENİN ÜCRETLERİNİ SGK’DAN ALABİLİYOR Cumhurbaşkanlığı genelgesiyle de yurt dışında bulunan kamu görevlilerinin yurda dönüş tarihinden itibaren 14 gün evde tecrit oldukları sürenin mesai günlerine tekabül eden kısımlarında idari izinli sayılacaktır. 3. UZAKTAN ÇALIŞMA MÜMKÜN MÜ? Uzaktan çalışma; işçinin, işveren tarafından oluşturulan iş organizasyonu kapsamında iş görme edimini evinde ya da teknolojik iletişim araçları ile işyeri dışında yerine getirmesi esasına dayalı ve yazılı olarak kurulan iş ilişkisidir. 4. İŞÇILER İÇİN 4857 SAYILI İŞ KANUNU 14. MD’YE GÖRE “UZAKTAN ÇALIŞMA” MÜMKÜNDÜR İşverenler bir tedbir olarak işin niteliğine uygun olarak evde ve teknolojik iletişim araçlarıyla yapılabilecek işler için uzaktan çalışma imkanı getirebilir. 5. Kamu iş yerlerinde doğru bir kararla iptal edilen hizmet içi eğitim, konferans, panel vb. kitlesel toplantıları özel sektör işverenleri de iptal etmelidir. Özel sektör işverenleri de kamu iş yerlerinin aldığı tedbirleri uygulamalıdır. 6. Risk grubunda olan hamileler, yasal süt iznini kullananlar, engelliler, 60 yaş ve üzerinde olanlar Kamu görevlilerine verilen izinleri özel sektör işverenleri de imkanları ölçüsünde vermelidir. 7. Kamuda çalışan Sağlık Bakanlığının belirlediği dezavantajlı gruplara (bağışıklık sorunu olanlar, kanser hastaları, kronik solunum yolu hastaları, obezite ve diabet, kalp damar hastaları, organ nakli olanlar, kronik hastalar) verilen izinleri özel sektör işverenleri de vermeli. 8. Kamuda okul öncesi ve ilköğretimde çocuğu olan kadın çalışanların yıllık izin taleplerinin karşılanması, yıllık izin hakları bulunmayanlar için mazaret izni kullandırılması konusunda özel sektör işverenleri de kadın çalışanlarına kolaylık sağlamalıdır. 9. Risk gruplarında olan özel sektör çalışanlarına izin verilmesi durumunda ücretlerinde kamu çalışanlarında olduğu gibi kesinti olmamalıdır. Çünkü mesele Kamu sağlığını ilgilendirmektedir. 10. 6331 sayılı İSG Kanunu çerçevesinde işverenler; çalışanları ve çalışma çevresini etkilemesi mümkün ve muhtemel acil durumları belirlemeli ve bunların olumsuz etkilerini önleyici ve sınırlandırıcı tedbirleri almalı. İş yerlerinde virüsle ilgili bilgilendirme yapmalı. 11. Çalışanlar, virüsle ilgili belirtiler olduğunda ya da virüs taşıdığını öğrendiği durumda derhal işverene bildirmelidir. Servislerde veya toplu taşımalarda işe gidip gelirken temizliğe/hijyene ve koruyucu önlemlere dikkat etmeli. 12. ÇALIŞANLAR; İşe girişlerde ve çıkışlarda iş ortamının hijyenini sağlayacak tedbirleri almalı. İşverenden hijyeni sağlayacak gerekli malzeme verilmesini talep etmeli. Tuvalet, yemekhane ve sosyal tesis gibi ortak mekanlarda hijyene dikkat edilmeli. 13. SENDIKA TEMSILCILERI, bakanlığın tedbirlerinin işyerlerinde uygulanması için çalışanları bilgilendirmelidir. İşyerlerinde işverenlerin gerekli tedbirleri alması için taleplerini iletmeli ve takip etmelidir. Sendikalar önlemlerle ilgili bilgileri çalışanlara iletmelidir. 14. İŞ YERI HEKIMLERI ve İSG uzmanları; işyerlerinde giriş ve çıkışlarda virüs önlemleri konusunda çalışanları bilgilendirmelidir. İSG uzmanları riskli gördüğü durumları, İşyeri hekimleri riskli gördüğü kişileri derhal işvereni ve ilgili birimlere bildirmelidir. 15. İŞ YERLERINDE İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulları toplanarak koronavirüs konusunda işin niteliğine uygun tedbirler alınması kararlaştırılmalıdır. İşyerinde tüm taraflar farkındalık oluşturulması ve işyerinde duyarlılık oluşturulması için işbirliği halinde çalışmalıdır. 16. İŞ HİJYENİNE ÖZEN ARTIRILMALIDIR İşverenler iş sağlığı ve güvenliği tedbirleri çerçevesinde iş yerini hijyenik hale getirmek ve iş hijyenini sağlayacak her türlü malzemeleri temin etmek yükümlüdür. Çalışanlar ve iş yeri için alınacak tedbirler maliyet olarak görülmemeli. 17. İŞ HIJYENINI sağlamak için iş yerlerinin dezenfekte edilmesi, tuvalet ve lavaboların hijyenik hale getirilmesi işverenin sorumluluğundadır. Bu kapsamda işverenler iş güvenliği uzmanı ve iş yeri hekimi ile birlikte çalışarak bu yönde tedbir almalı. 18. TOBB BAŞKANI, İşçi ve Memur Konfederasyonları Genel Başkanları, Sanayi ve Ticaret Odaları Başkanları ile Sendika Başkanları, toplantılar yaparak riski artırmadan görüntülü içerikler oluşturarak sosyal medyadan üyelerini Korona tedbirlerine uyma çağrısı yapmalılar. YENİMERAM