Van esnafının deprem nedeniyle biriken vergi borçlarının affedilmesine ilişkin Halkların Demokrasi Partisi (HDP) Hakkari Milletvekilleri Adil Zozani ve Şırnak Milletvekili Hasip Kaplan tarafından hazırlanarak Torba Yasa’ya eklenmek üzere TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’na sunulan yasa teklifi komisyonda reddedildi.
İlhan Siyahtaş
2011 Van depremlerinde yaşanan mağduriyetler sonucunda esnafın mal ve hizmet satımında, satılan mal ve hizmetin bedelinin tahsilinde ciddi sıkıntı yaşaması nedeniyle 2011-2012 ve 2013 yıllarına ait vergi, SSK borç ve faizlerinin affedilmesine yönelik düzenleme yapılmasını öngören yasa teklifi TBMM Plan ve Bütçe komisyonunda dün görüşüldü. HDP Hakkari Milletvekili Adil Zozani ve Şırnak Milletvekili Hasip Kaplan tarafından hazırlanarak Torba Yasa’ ya eklenmek üzere sunulan yasa teklifi komisyonda iktidar üyelerinin oylarıyla reddedildi. Yasa teklifinin reddedilmesi Van’da hayal kırıklığı yarattı. Van’da gözler Torba Yasa’nın görüşüldüğü Genel Kurul görüşmelerine çevrildi.
Van esnafını yakından ilgilendiren yasa önergesi komisyon görüşmelerine Hakkari Milletvekilleri Adil Zozani ve Van Ticaret ve Sanayi Odası Ankara Temsilcisi Tolga Yüksel salonunda hazır bulundu. Tolga Yüksel komisyon üyelerine konuyla ilgili bilgi sundu.
Vergi Usul Kanunu’na bazı maddelerin eklenerek Van depreminde mağdur olanların vergi borçlarının affedilmesi yönünde değişiklik yapılması istemiyle sunulan yasa önergesinin komisyonda reddedilmesi üzerine görüştüğümüz Milletvekili Adil Zozani, yasa önergesini komisyona gelmeden önce Ak Parti, CHP, MHP gruplarına verdiğini ancak komisyonda muhalefet milletvekillerinin sunduğu bütün önergelerin reddedildiğini söyledi.
Yasa önergesinin TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda reddedilmesi üzerine değerlendirmelerini aldığımız Ak Parti Van Milletvekili Burhan Kayatürk, yasa teklifinin gelecek hafta Genel Kurul’a gelebileceğini, teklifin incelendikten sonra uygun olması ve emsalinin bulunması durumunda yasalaşması için çaba göstereceklerini söyledi. Kayatürk, yasanın komisyonda görüşülme sürecinde bazı yanlışlıkların yapıldığını söyledi.
TBMM BÜTÇE PLAN KOMİSYONUNDA REDDEDİLEN O YASA TEKLİFİ
(3) 23.10.2011 ve 09.11.2011 tarihlerinde meydana gelen depremlerden sonra faaliyetine devam eden mükelleflerden, Mal varlığının % 5’ini kaybettiğini belgeleyen mükellefler ile yıllık cirosu 1.500.000,00 TL’nin altında kalan mükelleflerin; mücbir sebep halinin ilanından 31.12.2013 dönemine ait tahakkuk eden tüm vergi borçları terkin edilir. Cirosu 1.500.000,00 bin TL’nin üstünde olup ancak 2. Maddede belirtildiği gibi mal varlığının bulunmadığını belgeleyen mükelleflerinde tüm vergi borçları terkin edilir.
a) Mal varlığının belirlenmesine ilişkin olarak mükellefin 31.12.2013 tarihindeki durumu esas alınır.
b) Cirodan kasıt; mükelleflerin gelir tablolarındaki Net Satış Hasılatı’dır. Yıllara Yaygın İnşaat yapan firmalarda ilgili yıllarda elde edilen hasılat Ciroya eklenir.
(4) a) Terkin işlemi vergi dairelerince sonuçlandırılır. Maliye Bakanlığı terkin işlemlerine ilişkin usul ve esasları belirlemeye ve terkin işlemleri için mükelleflere başvuru süresi tespit etmeye yetkilidir.
b) Bu Kanuna göre terkin edilecek amme alacaklarına normal vade tarihlerinden terkin tarihine kadar geçen süre için gecikme faizi ve gecikme zammı uygulanmaz.
c) Terkin kapsamına girmekle beraber bu Kanunun yayımı tarihinden önce tahsil edilen amme alacakları ret ve iade edilmez.
(5) Bu Kanun hükümlerinden yararlanmak için belirlenen süre içerisinde başvuruda bulunmayanlar bu Kanun hükümlerinden faydalanamazlar.
(6) Varlıktaki kayıp oranının tespitinde, mükelleflerin beyanları dikkate alınır. Bu beyana ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığınca belirlenir.
(7) Mücbir Sebep halinin ilan edildiği 23.10.2011 tarihinden 31.12.2013 tarihine kadar sürede mücbir sebep halinde faydalanan mükellefler ilgili dönem gelir, kurumlar ve Katma Değer Vergisi matrahlarını % 10 oranında artırarak beyan eder ve tahakkuk eden vergiyi süresinde öderlerse 2011, 2012 ve 2013 yılları için haklarında vergi incelemesi yapılarak ilave matrah takdir edilemez. Maliye Bakanlığı matrah artırımı ile ilgili usul ve esasları belirlemeye yetkilidir.
(8)
a) 01.01.2014 tarihinden itibaren tahakkuk eden vergi borçları için Mücbir Sebep Hali hükümleri uygulanır.
b) Mücbir sebep hali 30.09.2014 tarihinde sona erer.
c) Mücbir sebep hali nedeni ile verilemeyen beyanname ve bildirimler mücbir sebep halinin sona ermesinden itibaren 3 ay içinde verilir. Bu beyanname ve bildirimlerinin verilmesini ilişkin esasları (beyanların birleştirilmesi vs) belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.
GEREKÇE: Van ilinde 23.10.2011 ve 09.11.2011 tarihlerinde meydana gelen depremler sonucunda nüfusun önemli bir bölümü kışı şehir dışında geçirmiş, dolayısıyla esnaf bütün bir kış boyunca iş yapamamıştır. Yine deprem sonucunda küçük esnaf mal ve hizmet satımında olsun, satılan mal ve hizmetin bedelinin tahsilinde olsun ciddi sıkıntı yaşamaktadır. Ayrıca ilan edilen mücbir sebep hali nedeni ile esnaf üç yıldır vergilerini ödememektedir. Mücbir sebep halinin sona ermesinden sonra esnaf ciddi bir vergi borcu ile karşı karşıya kalacaktır. Bu durum Van’da ticaretin tıkanmasına esnafın iş yapamamasına da neden olacaktır.
Ayrıca Sakarya depreminden sonra çok doğru ve yerinde bir kararla 4731 sayılı kanun marifeti ile Sakarya’da bulunan esnafın bir kısım vergi borcu silinmiştir. Ülkemizde uygulama birliğinin sağlanması ve Sakarya ilinden daha düşük milli gelire sahip Van ilinin de böyle bir açılıma ihtiyacı vardır.
Sağlıklı bir ticari işleyişin olmadığı 2011-2012 ve 2013 yıllarında mükellefler mücbir sebep halinin de varlığı nedeni ile defter ve belgelerine gerekli özeni gösterememişlerdir. Bu nedenle depremin yaralarının sarıldığı yıllar olan 2011-2012 ve 2013 yılları için yapılacak vergi incelemesi vatandaş ile devlet arasında yeni nizalara neden olacağından, böyle bir matrah artırımı ile ilin ekonomik olarak rahatlatılması amaçlanmıştır.
Mücbir sebep halinin daha fazla devam etmesi artık ilin ticaretine engel olmaktadır. Bu nedenle 30 Eylül 2014 itibariyle mücbir sebep halinin kaldırılması ve bugüne kadar ertelenen vergi ödevlerinin birleştirilerek yerine getirilmesi için Maliye Bakanlığına yetki verilmesi gerektiği düşünülmüştür.
