Van’da uzun süredir gündemde olan ve hemen her gün sıcaklığını koruyan ekmek fiyatlarındaki rekabet çıkmaza doğru gidiyor. Van Fırıncılar Odası ekmek fiyatını 1,25 kuruş olarak belirlerken, çok sayıda fırıncı ve market bu fiyatlara uymak yerine ekmeği daha ucuza satıyor. Hal böyle olunca hem sektör içindeki rekabetten dolayı sorunlar yaşanıyor hem de vatandaşın kafası karışıyor. Olaya müdahil olması gereken Fırıncılar Odası da sessizliğini koruyor. 1,25 kuşun altında olan fiyatlara müdahale edemeyen oda, sadece üst limite müdahale edebildiğini ifade ediyor. Kentteki fırınlar ise fiyatı aşağıya çeken birkaç fırıncının ve marketlerden dolayı sorun yaşadıklarını ifade ediyor. Kentte, ekmeği daha ucuza satmak yerine pahalanmasını isteyen fırıncılar maliyetlerini çıkaramamaktan şikayetçi. Diğer yandan vatandaş ise yaşanan rekabet sonrası Halk Ekmek fabrikalarının Van’a kurulması gerektiğin belirtiyor. Ancak tüm beklentilere rağmen Van’daki ekmek kavgası bir türlü bitmiyor.
“GEL DE BU İŞİN ALTINDAN KALK”
Yeni Doğu Gazetesi’ne konuşan fırıncılardan Mehmet Emin Bilici rekabete dikkat çekerken, “Van genelinde ekmek fiyatlarında rekabet var. Şu anda gerçekten kazanç sıfıra inmiş. Bir torba un olmuş 120 lira, ekmek ise 80 kuruş. Bir ekmeğin maliyeti şu anda bir liradır. Torba başı bu rekabetten dolayı 20 lira zam gelmiş. Gel de bu işin altından kalk. Bir bardak çay olmuş bir lira. Kimse buna müdahale etmiyor. Mesele ekmek olunca herkes konuşuyor. Yani her şeyin başında ekmek var. Yani günde bir bardak çay içerim ama ekmek yemesem olur. Böyle bir şey olur mu? Olmaz. Yani şu anda gerçekten çok sıkıntı yaşıyoruz. Zarar ediyoruz.” şeklinde görüş belirtti.
“1,25 KURUŞTAN NASIL SATAYIM?”
Sorunun neden kaynaklandığı hakkında da görüş belirten Bilici, “Bunun sebebi de ben açıkçası söylüyorum. Van’daki bir firmadan kaynaklanıyor. Bu firma Van’da bu rekabetin yaşanmasına neden oluyor. Bizde artık Allah’a havale ediyoruz. Başka bir şey demiyoruz. Ne diyeceğiz. Gramajı biz düşürmeyiz. Gramaj kesinlikle düşmez. Buna belediye müsaade etmiyor. Belediye bu gramaj işine müsaade etmez. Şimdi ekmeği 1,25 liradan satamıyoruz. Rekabet olduğu için satamıyoruz. Ben burada 1,25 kuruşa versem adam geliyor diyor ki falan yerde 80 kuruş, 75 kuruş, 60 kuruş. Fiyatlar böyleyken Ben ekmeği nasıl 1,25 kuruştan satayım?” dedi.
“VAN’DAKİ BÜYÜK FİRMALARDAN KAYNAKLANIYOR”
Bir başka fırın işletmecisi Musa Ülten ise yaşanan problemle ilgili şu açıklamalarda bulundu; “Bu rekabet Van’daki 3-4 tane büyük firmadan kaynaklanıyor. Bunların amacı piyasadaki küçük esnafları küçük firmaları bitirmek. Geçen sene biz ekmeği yine bir liraya satıyorduk. Unun fiyatı 50-60 liraydı. Şuan bir çuval un 120 lira. Ancak ekmek fiyatı yine bir lira ama bazı yerlerde ekmek 60, 70, 80 kuruşa satılıyor. Yani kaça tutturabilirsen olmuş. Piyasaya biz hakim olalım mantığıyla hareket ediyorlar. Biz küçük esnaf olarak ne yapacağımızı, ekmeği ne kadardan satacağımızı şaşırmış durumdayız. Şu an fabrikasyon yapan yerleri bilmiyorum ama bizim gibi kara fırın manuel çalışan firmalar bir ekmeğin maliyeti bir liranın üstündedir.”
ZARAR EDEN ESNAF, BAŞKA ÜRÜNLERE YÖNELDİ
Ekmek dışında fırında yemek ürünleri de çıkarmaya başladıklarını aktaran Ülten, “Her gün ekmek satışından zarar ediyoruz. O yüzden hiç olmasa lahmacundan, dönerden veya başka şeylere yöneldik. Yani onlardan kazanamaya çalışıyoruz. Ayakta kalmaya çalıyoruz. Bu gidişle bu işte çok zor ve bu da bir yere kadar. Biz yılbaşını bekledik beli ki yeni yıla zam yaparlar ya da düzenli bir fiyatla istikrarlı bir şekilde satarız diye. O da öyle görünüyor odalarla yatırımcılar, lokantacılar odasıyla görüştüm, gündemimizde öyle bir şey yok dediler. Özellikle bu İpekyolu Belediyesi ve Büyükşehir Belediyesine kayyum atandıktan sonra kimse sorgulamaz hale geldi. Kayyumun bazı firmaların arkasında oluğunu birçok arkadaş biliyorlar, birçok yardımlarının dokunduklarını ve maddi zararını karşıladıklarını biliyorlar. Bu yüzdende piyasa bu hale getirildi.” şeklinde konuştu.
FİYATLAR, ESNAFI ZOR DURUMA SOKUYOR
Fırın işletmecisi Nuri Özdemir ise yaşanan fiyat rekabetiyle ilgili şunları söyledi; “Ekmek fiyatları daha önce 1 lira 25 kuruştu. Fiyat böyleyken işçiler bir şey yiyebiliyordu. Usta olsun, çırak olsun, eleman olsun bir şeyler yiyebiliyorlardı. Ancak şimdi her şey pahalandı. Un, susam, yağ her şey pahalandı. O yüzden şimdi 1 lira bizi kurtarmıyor. Sağ olsun bazı arkadaşlar piyasada ekmeği 60 kuruştan, 50 kuruşa veriyor. Böylelikle de işçinin hakkını yiyorlar. Elemanlarını çıkartmış bazıları. Bu çok ayıp bir şey. Ben olsam üzülürüm. Çıkarttığım kişiye de yazık olur. Çünkü oda bir ev geçindiriyor. Evdeki insanların hakkına girmiş olurum. Bu adalet değil. Haksızlık yapıyorlar. Bir tek Van değil tüm fırıncılar için geçerli.”
VAN FIRINCILAR ODASI BAŞKANI KONUŞTU
Yaşanan ekmek rekabetiyle ilgili görüşlerini aktaran Fırıncılar Odası Başkanı Osman Tuncil, “Fiyatlar rekabetten dolayı bazı yerlerde değişikliler vardır. Ama inşallah en kısa sürede bu rekabet ortadan kalkar. Herkes kendi hakkettiği fiyata döner. Daha doğrusu odanın bakanlığın belirlemiş olduğu fiyata uyuyor ve kendisini de kurtarır. En azında ilimizin ekonomisinde katkıda bulunur. Esnaf zor durumda, bu Fiatlar esnafın zararınadır. Çünkü ekmek fiyatları bir lira on bir kuruş maliyeti varken şuanda bakıyoruz ekmek 70 kuruş. 80 kuruştan satılıyor vatandaş tabi belki burada 20, 30 kuruş. Ucuza ekmek alıyor ama esnaf bitiyor. Esnaf zarar ediyor. Yani bizim istişare edip onları bir araya getirip bu işi o şekilde çözmek. Yoksa yasal bir düzenleme yok yani. Ucuz satmanın önüne geçmenin bir şeyi yok. Adam belirlenmiş olan rayısın üstünde satmadıkça ve belirlenen gramajın altına düşmedikçe müdahale etme şansımız yok” şeklinde açıklamalarda bulundu. Yeni Doğu Gazetesi - Aycan Doğmaz, Mecnun Çali
