EYT (Emeklilikte Yaşa Takılanlar) düzenlemesi Aralık ayında Meclis gündemine gelerek Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın onayına sunulacak. Erdoğan’ın imzayı atmasının ardından ise Ocak 2023 itibariyle yürürlüğe girecek EYT yasası il, 8 Eylül 1999 yılı öncesinde çalışan ve gerekli şartları karşılayan milyonlar yaşa takılmadan emekli olabilecek. İlk etapta emekli olacak yaklaşık 1,5 milyon kişinin olduğu belirtilirken, bu kişiler için kıdem tazminatı hakkı da doğacak.
TAZMİNAT ÖDEMESİNE VADE
Bu kapsamda 2023 yılı bütçesinde de önemli bir artışa gidildi. Gelecek yılın bütçesinde 3600 ek gösterge, Emeklilikte Yaşa Takılanlar düzenlemesi dikkate alınarak yüzde 60'a yakın bir artış söz konusu. Devletle birlikte şirketler de yeni emeklilere kıdem tazminatı konusunda planlama yapıyor. Yeni yılda asgari ücrete yapılacak zammın yüzde 40-50 olması durumunda kıdem tazminatı maliyeti de aynı oranda artması beklenirken iş dünyasından flaş bir hamle geldi. İş dünyası kıdem tazminatları konusunda kolaylık sağlanması konusundaki taleplerini hükümete yazılı olarak iletmiş durumda. Tazminatların vadeye bölünmesi gibi kolaylıklar sağlanabilir.
İŞVERENE KOLAYLIK SAĞLANMASI GÜNDEMDE
Düzenlemeden yararlanarak emekli olan herkes kıdem tazminatı alma hakkına sahip olup, içeride biriken ücretleri varsa yıllık izin gibi haklarını da alarak işten ayrılabilecek. Kıdem tazminatı konusunda işverene vadeye bölünmesi gibi kolaylıklar sağlanması da gündemde. İşveren kalifiye personeli emekli olsa da yeniden işe alabilecek. Emekli olup çalışanların maaşları düşmeyecek.
EYT için gün sayanların kıdem tazminatı hakkında merak ettiği soruların yanıtları şöyle:
KIDEM HESAPLAMASINA FAZLA MESAİ DÂHİL OLACAK MI?
Fazla mesai, yıllık izin ücreti, doğum, evlenme yardımı, teşvik ikramiyesi ve primleri, ölüm yardımı bir defaya mahsus verilen yardımlar kıdem tazminatına esas ücrete dâhil edilmiyor. İşçinin düzenli olarak aldığı teşvik primi ve telif ödemeleri ise hesaplamada dikkate alınır.
EYT KAPSAMINDA EMEKLİ OLAN HERKES KIDEM TAZMİNATI ALABİLECEK Mİ?
Emekli olmak isteyenlerin öncelikle işyerinden istifa etmesi gerekiyor. Emekliliğe bağlı istifa eden herkesin kıdem tazminatı hakkı bulunuyor. Ayrıca biriken ücretleri varsa yıllık izin gibi haklarını da alarak işten ayrılabilirler. Kıdem tazminatına hak kazanmak için aynı işyerinde en az bir yıl çalışma zorunluluğu bulunuyor.
EMEKLİ OLUP ÇALIŞMAYA DEVAM EDENLERİN KIDEM TAZMİNATI HAKKI VAR MI?
Emeklilik nedeniyle tazminatını alıp ayrılan kıdem hakkını sıfırlar. Yeniden aynı işyerinde çalışan için yeni bir çalışma dönemi başlar. Emekli olduğu tarihte kıdemi ödendiği için sıfırlanmış kabul ediliyor. Ancak kıdem tazminatını almadan emekli olup çalışmaya devam edenler ayrılırken tazminatını alabilir.
EYT SONRASI İŞTEN AYRILAN KIDEM ALABİLİR Mİ?
Kıdem tazminatının verilmesi için iş sözleşmesinin yasada belirlenen şartlarda feshi zorunlu. Ancak, İş Kanunu'na göre yaşlılık aylığı almak için yaş dışındaki sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayılarını tamamlayarak kendi isteğiyle işten ayrılan işçi kıdem tazminatına hak kazanır.
ASGARİ ÜCRETİN ÜSTÜNÜN ELDEN VERİLMESİ KIDEMİ DÜŞÜRÜR MÜ?
Emekli aylığını, kıdemi yükseltmenin yolu ortalama kazancın yüksek olmasıdır. Prime esas kazanç ne kadar yüksekse emekli aylığı o kadar yükselir. Ücretlerin asgari ücret kadarını banka yoluyla, üzerini elden alan çalışanın hem emekli aylığı hem de kıdem tazminatı düşük olur.
KIDEM TAZMİNATI YENİ YILDA YÜZDE KAÇ ARTACAK?
Kıdem tazminatı her yıl ocak-temmuz aylarında belirleniyor, enflasyon farkı da hesaba katılıyor. Son brüt maaş hesabındaki kazancın yanı sıra yıl içinde ödenen tüm nakit paralara da bakılıyor. Brüt son ücret üzerinden ödeme yapılırken ücret dışındaki gıda, yol, eğitim, yakacak, unvan tazminatı, yıpranma tazminatı, nitelik zammı gibi yan ödemeler de hesaba dâhil edilir. Düzenleme yeni yılda yaşama geçecek. Asgari ücrete yüzde 40 ya da yüzde 50 zam gelmesi durumunda kıdem tazminatı da aynı oranda artabilir. (SABAH)
