Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, 20 Temmuz 1982 tarih ve 41 sayılı kanun hükmünde kararname ile Öğretim hayatına başlamıştır. II.Abdülhamit, Van ilinde bir üniversite kurulması için özellikle de ve boş bir arsa ya da medrese ya da tekke inşası için nakibuleşraf vekili efendiye talimat vermiştir.
Girişimler adı altında 1968 senesinde “Van üniversite ve yüksek okullarını kurma ve Yaşatma Derneği” oluşturulmuş bu Dernek, Erzurum Atatürk Üniversitesi’ne bağlı bir fakültenin Van’da açılabilmesi ve daha sonra aynı üniversite haline dönüştürülmesi amacıyla çabalar harcamıştır. Bu amaçlar doğrultusunda 1981 senesinde oluşturulan bir heyet, Ankara’ya gelmiş, yöneticiler tarafından kabul edilen dernek üyelerine Van şehrinde bir üniversite kurulması ile ilgili müjde verilmiştir. 6 Kasım 1981 senesinde Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi’nde Yeni bir düzen getirilmesi ile ilgili 25047 sayılı Yükseköğretim kanununun çıkarılmasından 9 ay sonra 20 Temmuz 1982 tarihinde Yükseköğretim kurumları Teşkilatı hakkındaki kanun uyarınca kararname çıkarılmıştır.
Bu kararname doğrultusunda Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin çeşitli yerlerine çeşitli üniversiteler açılacaktı. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi bu yeni açılacak üniversitelerin arasındaki yerini almaktaydı.
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi bünyesinde şu anda hala 17 fakülte, 4 yüksekokul, 9 Meslek Yüksekokulu, 1 konservatuar, 43 adet Uygulama ve Araştırma merkezi ile Van Gölü kenarında kurulmuş, şehir merkezine 15 kilometre mesafede olan bir eğitim kurumu olarak merkez Kampüsü ile Gevaş, Özalp, Erciş ilçelerinde eğitim öğretim faaliyetlerini sürdüren üniversitenin ismi 18 haziran 2017 tarihinde Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi olarak değiştirilmiş olup 1 Temmuz 2017 tarih sayılı resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Özellikle de Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’nde Tıp öğrencilerinin almış oldukları eğitimler aracılığı ile yerel ve dışarıdan gelen misafirlere sağlık uygulamaları ile ilgili hizmetler verilmektedir.
Yatan hasta, diyaliz, dahili, harici, Yüksek Öğrenim yüksek lisans, ve çeşitli dallar ile ilgili uygulamalar mevcuttur.
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi’nde bağlı bulunan yüksek okullarının sayısı oldukça fazlaydı. Fakat Bitlis Eren Üniversitesi'nin açılması ile beraber Bitlis’in Adilcevaz, Ahlat, Güroymak, Hizan ilçelerinde bulunan yüksekokulları Van’dan ayrılarak Bitlis merkezde bulunan Eren Üniversitesine bağlandı.
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi özellikle de Van Şehri akademik kariyer ya da akademik Uygulamalar çerçevesinde bilimin, irfan’ın ilimin yaygın bir şekilde yerine getirildiği bir bilim yuvasıdır.
