Van’da kış mevsiminin gelmesiyle birlikte adeta kâbusa dönüşen hava kirliliği şimdiden başladı. Günün erken saatlerinden itibaren oluşan kirli hava tabakası net bir şekilde gözlemlenirken, Vanlılar merkezde zehir solumaya devam ediyor. Özellikle akşam saatlerinde şehir merkezine yoğunlaşarak çöken hava kirliliği Van’da hava koridoru ihtiyacını bir kez daha gündeme getirdi.Van’da havaların soğumasıyla beraber hava kirliliği sorunu da yeniden gündeme gelmeye başladı. Kömür, doğalgaz gibi kullanılan yakıtlar hava kirliliğinde en önemli faktör iken, şehir planlaması da kirliliğe neden olabiliyor. Şehrin fiziki yapısıyla doğrudan ilgili olmakla birlikte çarpık ve düzensiz yapılaşmanın da etkisiyle ciddi boyutlara ulaşabilen kirlilik, sirküle olamayan hava akımı yüzünden bir türlü engellenemiyor.Şehir planlamacıları, çevre mühendisleri ve mimarlara göre Van’ın kış mevsiminde hava alabilmesini sağlayabilecek hava koridorlarına ihtiyaç var. Çevre Mühendisleri Odası Diyarbakır Şube Başkanı Canfidal Boldaş, hava kirliliğini önlemek için orman sayılarının artırılarak bu şekilde hava koridorunun oluşması gerektiğini belirtti.
“HAVA KİRLİLİĞİ ORMANLARLA ÖNLENEBİLİR “
Van’da ormanlık alanların azlığına dikkat çeken Boldaş, “Katı yakıtlar, santraller, egzoz gazları hava kirliliğine neden olan birincil faktörlerden. Bunların ortak noktası havaya karbon salınımı yayıyorlar. Ormanlar da karbonun en önemli yutak alanlarıdır. Şehir planlaması bizim bölgemizde sıkıntılı olan bir konudur. Van’da çarpık kentleşme var. Bu nedenle kentleşme programı yürütülünce hem şehir sıkışıyor beton yığınlarıyla, hem de o çatılardan güneş ışınları vasıtasıyla yükselen sıcak hava dalgaları havanın aslında sirkülasyonunu kesiyor. Bu nedenle Van’da hava kirliliğinin yüksek olduğunu söyleyebiliriz.” Dedi.
“YEŞİL ALANLAR ARTIRILMALI”
Şehir planlamasının ekolojik döngüye göre yapılması gerektiğini belirten Boldaş, “Şimdi burada temel kriter ekolojik bir yaşamı inşa edebilmek önemlidir. Eşit yaşam, özgür yaşam dediğimiz kadar ekolojik yaşamı da savunmamız gerekiyor. Çünkü ekolojik yaşam insana kaliteli bir yaşam alanı sunan hayat tarzıdır. Ekolojik bir şehirleşmede, ekolojik bir kentleşmede yeşil alan ağırlıklı alanların artarak bton yığınının azaltılması demektir. Dolayısıyla hava koridoru dediğimiz özellikle bir hava koridoru olarak adlandırmaya gerek kalmadan aslında yaygın bir şehirleşmeyle yeşil alan önceleyen bir planlamayla gidilirse orada doğalında bir hava sirkülasyonu da gelişiyor.” İfadelerini kullandı.
HAVA AKIMI VAN’DA DOLAŞAMIYOR
Van’ın etrafının dağlarla çevrili olduğunu, bunun da hava akımının rahatça dolaşımının önündeki en büyük engel olduğunu vurgulayan mimar Mehmet Aktepe, "Hava akımı şehir içerisinde yeterince sirküle olamadığı için kirli hava uzun süre etkili olabiliyor. Bununla birlikte zaten şehir içerisinde yeterli düzeylde sirküle olamayan temiz hava, çarpık ve plansız yapılaşma yüzünden dolaşıma da dahil olamıyor. Çünkü temiz havanın dolaşımını sağlayacak olan hava akımı koridorları düzensiz ve plansız yapılar yüzünden tıkanmış haldeler" İfadelerini kullandı.
“ÇEVRE KİRLİLİĞİNİN HAVA KİRLİLİĞİNE ETKİSİ VAR”
Çevre kirliliğinin hava kirliliği üzerinde etkisinin çok olduğunu söyleyen Aktepe, “Mimari yapılar, yönlenme biçimleri ya da yapıların birbirleri arasındaki mesafe hava kirliliğine sebebiyet verebilir. Mesela örnek olarak eğer iki tane yapının arasında yeteri derecede boşluk yoksa veya yönlenmeleri yanlışsa hava şey hava akışına engel olabilir. Yani rüzgar yönü dediğimiz olayı etkiler. Haliyle kentin içine yani o caddenin içine rüzgar girmediği için bu sebebiyet olur. Ondan sonra yönlenme biçimlerinde de yanlışlık olursa bu sefer kentsel ısı dediğimiz bir olay ortaya çıkıyor. Yani güneşi engellediklerinde veya güneşi farklı bir paralelde yani paralel bir şekilde uzandıklarında bu sefer de bu da etki ediyor. Bu da kentsel ısıyı arttırıyor. Bu da işte ozon tabakasının delinmesine kadar sebebiyetler veriliyor.” Diye konuştu.
VAN’DA HAVA KİRLİLİĞİ KENT MERKEZİNDE YOĞUNLUK OLUŞTURUYOR”
Van’ın en temiz şehirlerinden biri olması gerektiğini ama buna rağmen hava kirliliğinin üst safhada olduğunu belirten Van ÇEVDER Başkanı Ali Kalçık ise, Van’ın bulunduğu alanın çukur olmasından kaynaklı hava kirliliğinin olduğunu ifade etti. Kalçık, “Van Büyükşehir değil, büyük bir köydür. Özellikle bu kirli savaştan kaynaklı köylerin boşaltmasında çok ciddi bir çarpık kentleşme oldu. Şimdi o köyünü boşaltanlar gelen insanlar üretimden koptular. Yerinden yurdundan oldular. Buraya gelirken hem aç sefil yerlerde yaşıyorlar. Yaşarken de daha önce şehirde yaşayan insanların hayatına ciddi anlamda olumsuzluk kattılar. Sokaklar yetmez oldu, kaldırımlar yetmez oldu, caddeler yetmesi oldu. Çok kötü bir imar yaklaşma oldu. Yani Van'ın çevresine baktığımızda başka illerle orantılandığımız zaman üç tane Van daha farklı bir yerleşebilir. Artan nüfus, çarpık kentleşme de hava kirliliğine neden olan faktörler olarak karşımıza çıkıyor.” Şeklinde konuştu.
Yenidoğugazetesi
