Konteyner kentlerde yaşayan ve daha çok basınla temas kurma fırsatı bulan şahısların ortaya koyduğu talepler ve valiliğin bu konulara ilişkin tutumunun kamuoyu tarafından daha açık biçimde anlaşılması bakımından açıklama yapılmasına ihtiyaç duyulduğu belirtilen açıklamada, “İlimizde 23 Ekim ve 9 Kasım 2011 depremleri nedeniyle geçici barınma koşullarının temini bakımından önce çadır kentler oluşturulmuş, daha sonra ise ülkemizde ilk uygulama olarak konteyner kentler kurulmuştur. İl’de 31 konteyner kentte ve bazıları evleri civarında olmak üzere yaklaşık 30 bin konteyner kullanılmış, bu konteynerlerde 175 bin 70 yurttaşımız geçici olarak barınmışlardır. Bir yandan hasar tespit çalışmaları sürdürülürken, bir yandan da hızlı biçimde kalıcı konutların yapımı ve hak sahiplerinin belirlenmesine ilişkin süreç yönetilmiştir. Kalıcı konutlarda iki usul belirlenmiş olup, köylerde evini yapana yardım yöntemi (EYY) ve kent merkezlerinde 3+1 olarak ifade edilen afet konutları yapımı usulü benimsenmiştir. Bu çerçevede 17 bin 489 afet konutu ile kentlerimize (Van, Edremit ve Erciş) yeni bir görünüm kazandırılmış, köylerimiz yapılan ve yapılmakta olan evlerle modern mahallere dönüşmüştür. EYY yöntemi ile köylerde yapılan/yapılacak konut sayısı 9 bin 745; bu çerçevede üretilecek/üretilen hayvan barınağı sayısı 3 bin 881’dir. Çalışmalar neticesinde (dava süreci devam edenler hariç); 13 bin 366 vatandaşımızın hak sahibi olarak, bin 100 vatandaşımıza mülkiyet problemi olmasına rağmen ispat edici vesikalara bağlı olarak, 151 vatandaşımıza yakınlarını afette kaybetmesi nedeniyle, bin vatandaşımıza afet sırasında kiracı olması ve kura sonucunda belirlenmesi nedeniyle ve 5 bin 14 köylerimizde yapılan EYY inşaatlar tamamlanarak konutları verilmiştir. Kiracı durumundaki vatandaşlarımız için çekilecek kuraya 24 bin 569 vatandaşımız müracaat etmiş, ön inceleme sonucunda kuraya katılabileceklerin sayısının 14 bin 540 olduğu tespit edilmiştir. Bu kişiler arasında çekilen kura sonucu bin yurttaşımız belirlenmiştir. Elde dava neticelerine bağlı olarak rezerv tutulacak konutlar dışında kalan diğer konutlar da yakında kura usulü ile afet sırasında kiracı durumunda olan vatandaşlarımıza dağıtılacaktır. Esas itibarıyla konteyner kentler geçici barınma yerleridir. Konteynerleri kullanmakta olan vatandaşlara, konteynerler teslim edilirken yapılan taahhütnamelere göre idarenin istediği zaman bu konteynerlerin boşaltılması ilgililerince kabul edilmiştir. Devlet daha önce hiç görülmemiş kadar hızlı olarak afet konutlarını bir yıl gibi bir süre içerisinde hazırlayarak, yukarıda verilen sayılara göre ve belirli bir periyotla ilgililerine dağıtmıştır. Kalıcı konutların dağıtılması ile birlikte 23 Ekim 2012 tarihinden itibaren konteyner kent sakinlerine konteynerlerin boşaltılması gerektiği birden fazla defa iletilmiştir. Afet nedeniyle konteynerleri kullanan yaklaşık 30 bin aile 175 bin 70 kişi aşama aşama konteynerleri boşalmışlardır. Ramazan Bayramı sonu itibarıyla verilen boşaltma süresi (10 Ağustos 2013) dolunca konteyner kentlere verilen elektrik kesileceği ilgililere bildirilmiş, süre sonunda elektrikler kesilmiştir. Sözü edilen zaman dilimi itibarıyla (Ağustos ayı) Van merkezde konteynerlerde kalan aile sayısı 275’dir. Geriye kalan sayı her gün, gece ve gündüz değişmek kaydıyla bugün itibarıyla: Van merkezdeki Anadolu Konteyner Kenti’nde 48 aile; Tahirpaşa Konteyner Kenti’nde 15 aile; Kayaçelebi Konteyner Kenti’nde 4 ailedir. Erciş ilçemizde ise 23 ailedir.
Valiliğimizce Eylül ayı içerisinde konteyner kentlerde yaşamaya devam vatandaşlarımız ekonomik durumları inceletilmiş, durumları sosyal yardımı ihtiyaç duyduğu anlaşılan vatandaşlarımıza ‘kira yardımı’ verilmesi kararlaştırılmıştır. Kira yardımı verilmesine ilişkin gelir analizlerinde (16 yaş üstü kişiler için belirlenen asgari ücretin 1/3 oranındaki tutar) 243,42 TL fert başına aylık gelirin altında olmak şartı temel kabul edilmiştir. Yapılan çalışmada 156 ailenin valiliğin önerdiği kira desteğini alabileceği anlaşılmıştır. Bu çerçevede vatandaşlarımız bilgilendirilmiş, şu ana kadar 75 aile kira yardımı desteğinden yararlanmaya başlamıştır. Halen konteynerleri kullanan vatandaşlarımızdan kira desteğinden yararlanabilecek ekonomik durumu olanlar olduğu gibi, aylık gelirleri ya da mal varlıkları itibarıyla yukarıda ifade edilen sınırdan daha çok geliri olanlar da bulunmaktadır. Öte yandan, valiliğimiz, ‘Toplum Yararına Çalışma Programı’ seçeneğinden konteyner kenti boşaltan vatandaşlarımızı iş bulma konusunda desteklemektedir. Şüphesiz hem konteyner kenti boşaltan hem de henüz boşaltmamış vatandaşlarımız, ayrıca Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfımızın genel desteklerinden (Şartlı Nakit Transferi, sağlık yardımı vb) yararlanmaya devam etmektedir. Konteyner kentte yaşayan vatandaşlarla valiliğimizin görüşmelerinde talebin çeşitlendiği belirlenmiştir. Vatandaşlarımızdan bir bölümü belirli oranda nakit talep ederken, daha büyük bölümü 3+1 konut talep ettiklerini beyan etmektedirler. Konut talep edenlerden bazıları geri ödemesiz (bağış) konut isterken, daha büyük bölümünün talebi uygun şartlarda ödemeyi kabul ettikleri yönündedir. Yürümekte olan hukuk düzenimiz itibarıyla konteyner kentte yaşamaktan kaynaklanan bir üstün hakkın varlığını kabul etmek mümkün değildir. Dolayısıyla buna bağlı olarak ifade edilen konut talebi karşılanabilir değildir. Nitekim bu durum vatandaşlarımızla valiliğimizin yaptığı toplantılarda ve diğer temaslarda çok açık biçimde belirtilmiştir. Elimizde dağıtılmayı bekleyen 3+1 konutlar için yukarıda sayılarını 14 bin 540 olarak verdiğimiz ve son kurada kendisine ev isabet etmeyen (1.000 kişiye kurayla ev verildiği için) 13 binden fazla vatandaşımızda, depremzede olup konteyner kentlerde uzunca bir süre yaşamışlardır. Dolayısıyla ev verilmediği takdirde konteyner kenti boşalmak istemediklerini beyan eden vatandaşlarımızın talebi hukuki olmadığı gibi adil de değildir. Bu nedenle de uygulanabilir bulunmamaktadır. Ayrıca valilik olarak bizim tavrımız; konteyner kentte yaşamaya devam eden çocuklarımızın, kadınlarımızın ve yaşlılarımızın bir an önce kiralık konutlara taşınmalarını sağlamak yönünde olup, burada bütün vatandaşlarımızın eğitim, sağlık, esenlik, güvenlik gibi hizmetleri günlük olarak ve özel takip edilmek suretiyle verilmektedir. Kara propaganda olarak sosyal medyada yayılan haberlerin gerçekle ilgisi bulunmamaktadır. Bu nedenle vatandaşlarımızın sosyal medyada yer alan haberlere itiyatla yaklaşmaları tavsiye edilmektedir. Öte yandan, konteyner kentte yaşamakta olan vatandaşlarımızın devletimizin sıcak çağrısını kabul edeceğine inancımız tamdır” denildi.
