Van’ın büyük sorunları arasında yer alan sebze halinin kent merkezinden ne zaman çıkarılacağı merak konusu. Alan olarak hem küçük hem de şehir merkezinde yer alan Sebze halinde sorunlar giderek büyüyor. Van Ticaret Odası Yönetim Kurulu Üyesi olan Metin Abi, Sebze halindeki sorunlara değinerek Sebze Halinin daha iyi hizmet vermesi için şehrin dışına taşınması gerektiğini vurguladı.
Van’ın Şabaniye mahallesinde bulunan ve kent merkezinin sebze ve meyve ihtiyacını karşılayan sebze hali Şabaniye yolunun trafğie açılması ile birlikte ağır vasıtaların geçiş noktası olurken birçok komisyoncu Sebze halinin yaşanan sorunlardan dolayı daha iyi ve geniş bir alana taşınmasından yana beklenti içinde. Van Yaş Sebze Ve Meyve Komisyoncular Derneği Yönetim Kurulu Üyesi ve aynı zamanda Van Ticaret Odası Yönetim Kurulu Üyesi olan Metin Abi, de bu sorunlara değinerek Sebze Halinin daha iyi hizmet vermesi için şehrin dışına taşınması gerektiğini söyledi.
Sorunlar içinde debelenen Van Sebze Hali Esnafı yaşanan sorunlardan dolayı çetin günler yaşayan Sebze hali esnafının başı korsan sebze ve meyve satıcıları ile dertte. Van Zabıtasının korsanlarla ilgili hiçbir mücadele yapmadığını dile getiren Van Yaş Sebze Ve Meyve Komisyoncular Derneği Yönetim Kurulu Üyesi ve aynı zamanda Van Ticaret Odası Yönetim Kurulu Üyesi Metin Abi; “Şuan da korsan meyve ve sebzeciler istediği zaman arabasını Van’ın en işlek noktasına çekip satışını yapıyor. Bu durumdan bizde, pazarcılarda, esnafta, marketler de muzdarip. Bu olumsuzluklara rağmen belediye ve zabıta ekipleri korsanlarla ilgili hiçbir mücadele yapmıyor. Hem görüntü kirliliği yapıyorlar hem de trafik karabalığına sebep oluyorlar.”dedi. .
“BÖLGEDE ÇOK CİDDİ ANLAMDA SIKINTILARIMIZ VAR”
Doğu ve Güneydoğu da sebze ve meyve üretiminin çok az bir miktarda olduğunu ifade eden Abi, “Sadece yazın yılın üç ayı bölgede birkaç yıldır artış göstermekle beraber sebze üretimi başlamıştır. 12 aya bakıldığı zaman yüzde 90 dışarıya bağımlı şekilde bu mesleği yürütüyoruz. Bölgede çok ciddi anlamda sıkıntılarımız var. 2012 yılında çıkan yeni hal yasası diye bir yasa çıktı. Yeni hal yasası çıkarken ilk çıktığında güzel bir sloganla çıkardılar. ‘sebze meyve üreticilerden tüketiciye’ sloganının asıl amacı bu değildi. Son iki yıl yasanın işleyişine baktığımız zaman bunun sadece bu işi birkaç tene ulusal market zincirine sokmaktı.” diye konuştu.
“ÜRÜNLERİMİZİ GETİRİRKEN YAZIN SICAKTAN KIŞIN İSE SOĞUKTAN DOLAYI SIKINTI YAŞIYORUZ “
Sebze ve meyvelerin En yakın getirilen bölgelerin Antalya, Karadeniz bölgesi, iç Anadolu bölgesi ve Çukurova bölgelerinin olduğunu söyleyen Abi, “Buraya en yakın mesafe 1000 kilometredir. Yazın sıcaktan kışın ise soğuktan bu ürünlerimiz getirmekte sıkıntı yaşıyoruz. Bu anlamda mesleğimizi zor yürütüyoruz. Yerelde yaşadığımız sıkıntılar ve bura da birkaç yıldır yoğun bir korsan sorunu var. Belediye’ye kira veriyoruz, vergi ödüyoruz, sigortalı işçi çalıştırıyoruz. Ama korsan satıcılar ürünleri getirip Van’ın istediği noktalarına koyarak satıyorlar. Belediyenin korsan satıcılarla ilgili çalışması yok. Yılardır görüşmemize ve söylememize rağmen belediyenin ve zabıta ekipleri hiçbir mücadele göstermediler.”şeklinde konuştu.
“HAFTALIK 1000- BİN 500 TON SEBZE MEYVE GİRİŞİ OLUYOR”
Belediye’nin sebze hali girişlerini ücretlendirdiğini, her türlü boş ve dolu araçlardan giriş ücreti alındığını ve Belediye’nin korsan sebze ve meyvecilerle mücadele etmediğinin altını çizen Abi, “Korsanlara karşı tedbirler alın diye bir beklenti içerisindeyken belediye bunun tam tersini yaparak içeriye girişleri ücretlendirdi. Aracına göre ücret tahsil ediliyor. Bunun hiçbir anlamı hiçbir adı yoktur. Şimdi desek Van sebze halı şehir merkezinin içerindedir gelen araçlar burayı otopark yerine kullanıyor hay hay baş üstüne ama böyle bir şey yok. Belediye ile yılardır bu sıkıntılarla ilgili görüşmelerimizde sonuç alamadık. Sebze halında 87 tane komisyoncu bulunuyor.1000 kilometreden dolayı haftanın üç günü buraya sebze meyve geliyor. Salı, Perşembe ve Pazar günleri sebze ve meyve geliyor. yazın sirkülasyon daha fazladır. Kavun karpuzdan dolayı, Haftalık 1000,1500 ton sebze meyve girişi oluyor. Çukurova’dan yoğunluk adana, mersin, Antalya bölgesinden yazın ise Karadeniz bölgesinden geliyor.”ifadelerini kullandı.
“BELEDİYE VE ZABITA EKİPLERİ KORSANLARLA İLGİLİ HİÇBİR MÜCADELE YAPMIYOR”
Sebze halinde 87 esnafın yüzde 40-50’sinin tam randımanlı çalıştığını. Geriye kalan yüzde 50’sinin ise az çalıştığını aktaran Abi, “Yıllar önce belediyenin korsanla ciddi mücadelesinden sonra burada satışlarımız yüzde yüz artı. Şuan da korsan meyve ve sebzeciler istediği zaman arabasını Van’ın en işlek noktasına çekip satışını yapıyor. Bu durumdan bizde, pazarcılarda, esnafta, marketler de muzdarip. Bu olumsuzluklara rağmen belediye ve zabıta ekipleri korsanlarla ilgili hiçbir mücadele yapmıyor. Hem görüntü kirliliği yapıyorlar hem de trafik karabalığına sebep oluyorlar. Esnafı hem zarara uğratıyorlar hem de mağdur ediyorlar Belediye hal müdürlüğünün yaklaşık 30 tane çalışan personeli var ve bunlardan 5-6 tanesi zabıta kadrosudur. Belediye sebze hali içerisinde zabıtaların yapması gereken görevi trafiği ve araç giriş çıkışlarını denetliyor. 30 tane personelden sadece 2-3 tanesi kapıda durup giren araçlardan ücret alıyor. Diğer personelin de ne yaptığını ise bilmiyoruz.”şeklinde konuştu.
EN AZ 50 MİLYON TL BORCUMUZ VAR
Belediyenin son zamanlarda sorumlu üst düzey yöneticileriyle defalarca görüştüklerini sorumluların gelip bizleri yerinde ziyaret edeceklerini ve sorunların çözüm bulacaklarını söylemelerine rağmen aylardır hiçbirinden sonuç alamadıklarını vurgulayan Abi: “Gelip bizleri duyan yok sadece gelen personel ve yöneticiler burada hal müdürlüğüne çıkıp müdürle birebir görüşüyorlar. Bizi dinleyen yok, sorunlarımızı çok kişiye anlatmamız rağmen çözüm noktasında bize bir çözüm sunan da yok. Bizden sorumlu daire başkanına gittik, bizden sorumlu genel sekreter yardımcısıyla görüşmeler yaptık. Buna rağmen hale geldikleri zaman defalarca gelip sizi dernekte ziyaret edeceğiz ve sorunlarınızı birlikte müzakere edeceğiz. Çözüm arayacağız demelerine rağmen aylardır gelip giden kimse yok Şuan hal esnafının en az 50 milyon TL borcu var. Türkiye geneli sebze hali esnafı dese ki ben dükkânımı kapatacağım borcunu ödeyecek durumda değildir. Borçluyuz depremden sonra yaşadığımız birikmiş vergi borçlarımız var. Bunlarla ilgili biz çözüm bekliyoruz hükümetten.”dedi.
“ANLADIĞIMIZ KADARIYLA BİZİM ÜZERİMİZDE BİR AMBARGO VAR”
Sebze hali sorunlarıyla ilgili Üst düzey yetkililerle konuştuğunu aktaran Abi: “eş başkanlardan tutun daire başkanlarına genel sekreter, genel sekreter yardımcıları, belediye meclis üyeleri ve bağlı oldukları siyaset kurumunun en üst düzey yöneticilerinden en alt birimine kadar görüştük. Maalesef anlamadığımız bir şekilde bizim sorunlarımız çözmüyorlar. Anladığımız kadarıyla bizim üzerimizde bir ambargo var. Sebebini ve suçumuzu da bilmiyoruz. Sabah ezanıyla birlikte sebze haline geliyoruz ve bazen gece yarılarına kadar çalışıyoruz. Merkezi bilmeyen birçok arkadaşımız var belediye bizim üzerimize bir tecrit koymuş nedenini bilmiyoruz.”
“VAN, GEVAŞ, ERCİŞ VE GÜRPINAR’DA EKİMLERİN YÜZDE 80’İNİ BİZ YAPIYORUZ”
1milyon 100 bin insan için sebze ve meyve tedarik ettiklerini ve bunu en yakın 1000 kilometre öteden getirdiklerini söyleyen Abi, “Aynı zamanda üretim yapıyoruz. Üretim yaptığımız için ekonomiye can katıp bayanlar istihdam sağladık. Benim, Gevaş bölgesinde 300 dönümlük sebze ve meyve üretim alanım var. Haftanın 7 günü 70 tane işçim çalışıyor ve son bir aydır havalar ısınmadı şuan da çok ciddi bir risk altındayız. Zaten mevsimsel sıkıntımız var. Yani biz bu memleketin üretimine istihdam katkımız var. Van, Gevaş, Erciş ve Gürpınar bölgesinde gördüğünüz ekimlerin yüzde 80’ini biz yapıyoruz. Bunun pazarlığını 100 yüzünü biz yapıyoruz. Desteklenmemiz ve bize sahip çıkmaları lazım.”ifadelerine yer verdi.
ÜSTÜNEL: KENDİ ÜRETTİKLERİ SEBZE VE MEYVELERİ SATIYORLAR
Sebze Hali’nde 87 tane iş yeri olduğunu, bunların bir kısmının tüccar komisyoncu olduğunu, bir kısmı ise aylık ve haftalık olarak mevsimsel değiştiğine değinen Büyükşehir Belediyesi Van Toptancılar Hal Müdürü Rahmi Üstünel, “Haftalık mal girişinin tonaj olarak 250 ila 300 ton arasında değişiyor. Genellikle mersin, Antalya, Adana da üzerinden geliyor. Bu mevsimsel koşullara bağlı olarak değişir. Van sınırları içerisinde de serada yetiştirilen sebzeler sebze haline getirilir. Esnaflarımızın bir kısmı kendi ürettikleri sebze ve meyveleri satıyorlar. Sebze Hali mevcut konumu şehir içinde kalmış. Sebze Hali yönetmelik gereği olarak şehir dışında ve ulaşım daha kolay olduğu anayol olabilir. Bulunduğumuz süre içerisinde idare binası ve çevre düzenlenmesini son iki yılda yapabildik. Giriş kulübesini kantarını girişlerinin kontrol altına alınması için ve yoğun olduğu için ücretli geçişleri hayata geçirmek zorunda kaldık. Buna ilişkin çalışmalar var. Siyasi iradeyle diğer iradelerin ortaklaşabileceği bir karar meselesi yani imkân bütçe meselesi.”diye konuştu.
