Kudreti ilahi vermiş ancak insan evladı kıymetini bilmiyor. Güneş ülkesi Türkiye, güneşi görmüyor. Urartulardan kalma güneşin şehri Van’da da durum pek farklı değil. Güneş enerjisinden elektrik enerjisi üretim verimliliğinde, Türkiye birincisi olan Van’ın potansiyeli değerlendirilmiyor. Oysa Van’ın Türkiye’nin yaklaşık yüzde 6’lık elektrik ihtiyacını karşılayabileceği belirtiliyor. “Dünyada Van ahrette iman” diye boşuna söylenmemiş. Dünyanın en iyi güneş alan kentleri arasında yer alan Van’da, milyar Euro’luk yatırımlarla on binlerce kişi çalıştırılabilir.
Türkiye’de HES ve termik santraller ile insan, çevre ve tarihi eserler tehlike altında bırakılıyor. Oysa güneşi gören yok. Van’ın, güneş enerjisinden elektrik enerjisi üretme potansiyeli değerlendirilmiyor. Van, yenilenebilir enerji yatırımı için hem Türkiye’nin hem de dünyanın en iyi güneşten elektrik üretilebilecek şehirleri arasında yerini alıyor. Van, güneşten elektrik üretim verimliliğinde Türkiye birincisi iken, güneşlenme süresinde ikinci, güneş enerjisi radyasyon değerinde ise üçüncü sırada yer alıyor. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Türkiye’de 92MW ile Konya’nın ardından en yüksek ikinci kota payını 77 MW ile Van’a verdi. Böylece Van, Güneş Enerjisi Santrali (GES) kapsamında Türkiye’nin en iyi ikinci şehri oldu. Uzmanlar, Van’ın Türkiye’nin yaklaşık yüzde 6’lık elektrik ihtiyacını karşılayabileceğini belirtiyor.
Van, 2023 vizyonunu karşılıyor
Enerji Bakanlığı, 2023 yılı güneş enerjisi elektrik kurulu güç hedefini 5 bin MW olarak açıkladı. Van, bu yatırım hedefinin çok daha fazlasını karşılayabilecek potansiyele sahip. Teknik olarak iletim sistemine bağlanabilecek özellikte GES yapımı için uygun olan Van’da, yaklaşık 240 km2 vasıfsız arazi bulunuyor. İlçeler dahil Van’da yıllık ortalama 800 TWh elektrik enerjisine ihtiyaç var.
YYÜ bu işi başardı
Yüzüncü Yıl Üniversitesi Elektrik ve Elektronik Mühendisliği Bölüm Başkanı Doç. Dr. Naci Genç, Van’da bu işin yapılabileceğini ortaya koydu. DAKA desteğiyle gerçekleşen YYÜ GES’in proje yürütücülüğünü yapan Genç, Van’ın güneş potansiyeline dikkat çekti: “Mono kristal panel kullanıldığında 100 m2’lik alanda, yılda yaklaşık 28MWh elektrik üretilebilir. Van’da kullanılabilecek alanlar tespit edildiğinde, oldukça yüksek bir GES potansiyeli bulunuyor.”
YYÜ GES, 2015’te 280 bin TL’lik elektrik üretti
Doç. Dr. Genç, YYÜ GES ile ilgili şu bilgileri verdi: “27 Kasım 2014’te faaliyete başlayan ve 400kW kurulu güce sahip olan YYÜ GES’te, 250W-p gücünde bin 600 Adet PV panel bulunuyor. 18 Adet 24kW’lık İNVERTER (evirici) kullanılan santral, üniversitenin yaklaşık yüzde 15’lik enerji ihtiyacını karşılıyor. Santral, 2015 yılında bir yıl süreyle yaklaşık 280 bin TL’ye denk elektrik enerjisi üretti.”
DAKA: 15 milyar TL’lik üretim olabilir
DAKA, Van Güneş Enerjisi İhtisas Endüstri Bölgesi’nin kurulması için proje hazırladı. 2015 Temmuz’da Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na yapılan proje başvurusu için onay bekleniyor. Yaklaşık 15 milyar TL’lik üretimin gerçekleşebileceğini söyleyen DAKA Genel Sekreteri Emin Yaşar Demirci, Van’ın güneş enerjisi verilerini açıkladı. 77 MW’lık lisanslı GES kotası için Van’da, yapılan 22 başvurunun kapasitesi 538, 65 MW’ı buldu. Kotanın 5 katından fazla başvuru yapıldı. Lisanssız GES projeleri için yapılan 178 başvurunun kapasitesi ise 147,77 MW’ı buldu. Lisanssızda ise kotanın 2 katı başvuru yapıldı. Lisanssız yatırımlarda tesis yatırımı tamamlanan proje sayısı 5 oldu, GES kapasitesi ise 0,92 MW’ı buldu. Bağlantı Anlaşması Çağrı Mektubu almaya hak kazanan GES sayısı 48 iken, toplam GES kapasitesi ise 37,09 MW olarak gerçekleşti. 80 milyon m2’lik kapasite var Yaklaşık 40,8 milyon m2 alan için çalışma yapılan Van’da, 1-128 MW arasında Bin 422 MW kurulu güce sahip 233 parsel bulunuyor. Van’ın 80 milyon m2’lik alan kapasitesi bulunuyor. Yıllık 2 milyar 130 milyon kWh üretim imkanı ile Van, Türkiye’nin yıllık üretiminin yaklaşık yüzde 1’ine denk geliyor. Tam kapasite yıllık üretim geliri ise 936 milyon 700 bin TL’ye karşılık geliyor. Yüzde 20 öz sermaye olmak üzere 128 MW’a kadar yatırımlar için 5-6 yıl, 1 MW lisanssız yatırımlar için 7 yıl geri ödeme süresi bulunuyor.
13 bin kişi çalışabilir
Yüksek potansiyeli olan bu alan değerlendirilirse, Van’da büyük bir atılım gerçekleştirilebilir. Milyar Euro’luk güneş yatırımlarıyla, on binlerce kişi çalıştırılabilir. Van’da ilk etapta 12 bin kişi geçici, bin 100 kişi de kalıcı olacak istihdam edilebilir. GES yatırımlarında işletme aşamasına kadar 124 milyon Avro, işletme aşamasında ise her yıl en az 12 milyon Avro’luk bir gelir, Van ekonomisine kazandırılabilir. Bu da Van’da ekonomik kalkınmaya neden olur.
Bakan Yılmaz, güneşi gördü
Van Güç Birliği Platformu toplantısına katılan Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz, güneşi gördü. “DAKA önemli işler yapıyor. Kamu bu anlamda alım garantisi de veriyor. Haliyle kredi imkânını da kolay olduğu bir ortam. Burada önemli olan uygun arazileri tespit etmek. Yerli panel kullanıldığı zaman daha çok teşvik veriyoruz. Yüksek bir yatırım gerçekleşirse panel üretimi de yapılabilir. Bu da Van’ı panel üretimi açısından da iyi bir noktaya taşır. Ciddi bir potansiyel olduğu önümüzdeyken pilot uygulamalarla bu potansiyeli değerlendirebiliriz.” /VanEkonomist
