Yazılı bir açıklama yayınlayan Nazmi Gür, Türkiye-İran arasında bulunan Kapıköy Sınır Kapısı’na gelen vatandaşların, İran'a geçmek için pasaport işlemlerinde gümrük personeli tarafından "sistem yok" gerekçesi ileri sürülerek saatlerce bekletildiklerini belirtti. Gür, “Bu nedenle binlerce yurttaşımız uzun kuyruklarda beklemek zorunda kalmaktadır. Araçlarında bulunan orijinal depolarda getirdikleri akaryakıta ceza kesildiğini ve bu haksız uygulamanın yetkililer tarafından bilinmesine rağmen müdahale edilmediğini belirten yurttaşlar, ‘sınırda yaşanan ölümler yüzünden gümrük kapısını kullanarak evimize ekmek götürmeye çalışıyoruz. Ancak, buradaki görevliler, bizlere her türlü keyfi muameleyi yaparak bıktırma politikası izlediklerini’ belirtmektedirler. Bu bağlamda; Van Kapıköy Sınır Kapısı’nda yaşanan sıkıntıları gidermek için bakanlığınızca herhangi bir çalışma bulunmakta mıdır? Araçlarının orijinal depolarında bulunan akaryakıtlardan dolayı neden ceza yazılmaktadır? Van Kapıköy Sınır Kapısı’na bakanlığınızca herhangi bir denetimde bulunulmuş mudur? Denetim yapılmışsa olumsuz bir durumla karşılaşılmış mıdır? Bölgenin ekonomisini canlandırmak amacıyla bakanlığınızca Van Kapıköy Sınır Kapısı’na yönelik ne tür çalışmalarınız bulunmaktadır? İran ile yapılan ticaret, sınırlarda en aza indirilerek bölge halkı açlığa ve yoksulluğa mahkum edilmektedir? Bu politikanızdan vazgeçmeyi düşünüyor musunuz? Kapıköy Sınır Kapısı’nı ne zaman tam kapasite ile hizmete sokmayı düşünüyorsunuz?” sorularını yöneltti.


Bakan Hayati Yazıcı’nın yazılı olarak verdiği cevapta ise şu bilgilere yer verildi:
“Van-Kapıköy Kara Hudut Kapısı, 22/5/2010 tarih ve 2010/411 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile ‘daimi kara hudut kapısı’ olarak ilan edilmiş ve 16 Nisan 2011 tarihinde yolcu işlemlerine açılmıştır. Hudut kapılarındaki pasaport işlemleri bakanlığım yetkisinde bulunmamakla beraber, Kapıköy Hudut Kapısı’nda sistemle ilgili olarak yaşanan sıkıntıların temel nedeni, hudut kapısının yerleşim yerine uzak olması ve mevsim şartlarının ağır yaşanmasına bağlı olarak, yedekli olmasına rağmen iletişim hatlarında zaman zaman meydana gelen kesintilerdir. Bununla birlikte, bakanlığım birimlerince söz konusu sistem sorunlarına anında müdahale edilmekte olup gerekli destek sağlanmaktadır. Ayrıca, söz konusu hudut kapısının yap-işlet-devret (YİD) modeli kapsamında, fiziki koşulları ve teknik altyapısında iyileştirmeleri de amaçlayan modernizasyonu çerçevesinde, 5 Temmuz 2012 tarihinde Gümrük ve Turizm İşletmeleri Ticaret A.Ş. (GTİ) ile bir protokol imzalanmış olup konuyla ilgili çalışmalar devam etmektedir. 2009/15481 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki ‘4458 sayılı Gümrük Kanununun Bazı Maddelerinin Uygulanması Hakkında Karar’ın 95’inci maddesi kapsamında, Türkiye Gümrük Bölgesi’ne giren her türlü ulaşım araçları, motosikletler ve özel konteynerlerin içindeki standart depolarda bulunan yakıtlara muafiyet tanınmaktadır. Bahse konu muafiyet uygulamasında, kişilere ve ticaret erbabına kolaylık sağlanması amacı güdülmüş olup özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesinde yer alan hudut kapılarında, günde birden fazla giriş çıkış yapan kişilerce karşı ülkeye geçilerek söz konusu muafiyet hakkı ticari amaçlı kullanılmak suretiyle suistimal edilmektedir. Bu suistimallerin önüne geçilebilmesini teminen, standart depo muafiyet hakkına bir sınırlama getirilmesi amacıyla anılan kararın 96’ncı maddesinde, 2012/2830 sayılı Karar ile değişiklik yapılmıştır. Bu kapsamda, standart depo muafiyetinin Avrupa Birliği ülkelerinden giriş yapanlar hariç olmak üzere, hususi ve ticari olarak kayıt ve tescil ettirilmiş otomobil ile hususi olarak kayıt ve tescil ettirilmiş minibüs ve kamyonetler için ‘ayda en fazla dört defa’ kullandırılması; bir ay içerisinde dört defadan fazla giriş yapan araçlardan her giriş için tüm depodan litre başına 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu uyarınca uygulanmakta olan özel tüketim vergisi tutarındaki verginin, tek ve maktu vergi olarak tahsil edilmesi hükme bağlanmıştır. Ayrıca, söz konusu karar değişikliği ile otobüsler için standart depolarında mevcut bulunan ve gümrük vergilerinden muaf olarak ithal edilecek yakıt miktarı azami 300 litre olarak belirlenmiştir. Bakanlığım müfettişlerince, diğer tüm gümrük idarelerinde olduğu gibi Kapıköy Gümrük Müdürlüğünü de kapsayan olağan denetimler yapılmaktadır. Bunun yanı sıra anılan gümrük müdürlüğünde 2012 yılında yapılan teftiş sonucunda söz konusu gümrük idaresinin durumuna ve Kapıköy gümrük sahasındaki eksiklerle sahadaki sorunlarla ilgili olarak bakanlığım müfettişlerince düzenlenen denetim raporları, konuya ilişkin işlemlerin yerine getirilebilmesini teminen bakanlığımın ilgili birimlerine sevk edilmiştir. Konuyla ilgili olarak; Ekonomi Bakanlığı ile irtibata geçilmiş olup anılan bakanlıktan alınan cevabi yazıda; ‘Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerindeki sınır illerimizde yöre halkının günlük temel ihtiyacının bir kısmının komşu ülkelerden temin edilmesi ve bölgeden ihracatın geliştirilmesi suretiyle dış ticaret altyapısının ve kültürünün yaygınlaştırılması hedeflenen sınır ticareti uygulaması 16/05/2009 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan Sınır Ticaretinin Düzenlenmesine İlişkin 01/12/2008 tarih ve 2008/14451 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ve 16/06/2009 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan Sınır Ticaretinin Uygulanmasına İlişkin 2009/7 sayılı Tebliğ çerçevesinde yürütülmektedir. Kararda İran ile sınır ticaretine yetkili kılınan iller ve gümrük kapıları; Iğdır/Gürbulak, Ağrı/Gürbulak, Van/Kapıköy, Hakkari/Esendere olarak belirlenmiştir. Ayrıca, Iğdır İli Nahçıvan'ın yanı sıra Gürbulak Sınır Kapısı üzerinden İran ile de sınır ticareti yapmaya yetkili kılınmıştır. Söz konusu uygulamanın bölge ekonomisine etkisini arttırmak, ülkemiz ile İran sınır illeri arasındaki ekonomik ilişkileri geliştirmek ve bölge ekonomisine hareketlilik kazandırmak amacıyla, bölge valilerinin ve ilgili bakanlık temsilcilerinin katılımıyla ‘Türkiye-İran Sınır İlleri Ekonomik İşbirliği Toplantıları’ gerçekleştirilmektedir. Bahse konu toplantının ilki 6-8 Aralık 2009 tarihinde Van'da, ikinci dönem toplantısı 11-12 Ocak 2010 tarihinde Iğdır'da, üçüncü dönem toplantısı 27-28 Ekim 2010 tarihinde Urumiye'de ve dördüncü dönem toplantısı ise Kalkınma Bakanı Sayın Cevdet Yılmaz ile İran Cumhurbaşkanı Yardımcısı Sayın Ali Saidlu'nun himayelerinde 17-18 Kasım 2012 tarihinde Ağrı'da yapılmıştır. Sınır ticareti kapsamında Van ilimizden 2012 Ocak-Kasım dönemi itibariyle İran ile 10,1 milyon dolar ihracat, 4,5 milyon dolar ithalat işlemi gerçekleştirilmiştir’ ibarelerine yer verilmiştir. Öte yandan, soru önergesi konusu hususlarla ilgili olarak İçişleri Bakanlığı'nın da görüşleri talep edilmiş olup anılan bakanlıktan bilgi alınması halinde bilahare bildirilecektir.”

Editör: Wan Haber