Türkiye'de bu tabloyu sıkıntılı hale getiren unsurlardan biri doğalgaz depolama kapasitesinin yetersiz olması. Avrupa ülkeleri ortalama olarak yılda tükettikleri doğalgazın yüzde 20'sini depolarken Türkiye'de bu rakam sadece yüzde 5. Enerji Bakanlığı bürokratlarına göre, Türkiye depolamada geç kaldı. Mevcut yatırımlar planlandığı gibi hayata geçerse 2023 yılından sonra depolama sorununun hafiflemesi bekleniyor.
Kendi kaynaklarıyla enerji ihtiyacını karşılayamayan Türkiye, tükettiği doğalgazı ithal ediyor. Birçok il artık doğalgazla ısındığından, özellikle kış aylarının soğuk günlerinde tüketim artıyor. Buna, elektrik kullanımının artması ile elektrik tüketimi de ekleniyor. Tüketilen elektriğin büyük bir bölümü de doğalgazdan elde ediliyor.
Geç kalındı
Bazı günlerde soğuk hava koşullarının beraberinde getirdiği teknik zorlukların da etkisiyle ülke genelinde, ama özellikle de sanayi tesisleri ve yerleşimin yoğun olduğu Trakya ve Marmara bölgesinde doğalgaz ihtiyacının karşılanmasında sıkıntı yaşanıyor. Bu duruma Türkiye gibi ülkelerin geçici de olsa bulduğu kritik çözümlerden biri doğalgazın depolanması. Avrupa ülkeleri daha az sorun yaşamak için önlemlerini çoktan almış. Ortalama olarak yıllık tüketimlerinin yüzde 20’si oranında doğalgazı depoluyorlar. Türkiye’de ise, bu oran tüketim her arttığında sorun yaşandığını açıkça ortaya koyacak nitelikte, sadece yüzde 5.
Üstelik yapılan yatırımlara rağmen Türkiye’nin bu sorunu kısa vadede çözmesi neredeyse imkansız görünüyor. Çünkü, Al Jazeera’ye değerlendirme yapan enerji bürokratlarına göre, depolama tesisini yapmak ve hayata geçirmek için çok geç kalındı. Şimdi atılacak adımların, Türkiye’nin depolama sorununa 2020 yılından sonra çözüm olabileceği belirtiliyor.
Depolamada durum ne?
Peki, doğalgaz depolaması konusunda bu tespitlerin yapılmasına neden olan tablo ne?
Enerji Bakanlığı’nda yapılan projeksiyonlarda, Türkiye’de doğalgaz tüketiminin 2020 yılında 65 milyar metreküpe çıkması bekleniyor. 4646 sayılı Doğalgaz Piyasası Kanunu’na göre, Türkiye’de de depolama için üst sınır tüketimin yüzde 20'si. Yani, 2020 yılı için bu rakam 13 milyar metreküp. Oysa, süren yatırımlardan yola çıkarak yapılan projeksiyonlar bu tarihte doğalgaz depolama kapasitesinin 3.8 milyar metreküpte kalacağını gösteriyor. Yani 9.2 milyar metreküplük bir açık olacak.
2006 yılından bu yana yapımı devam etmekte olan Tuz Gölü doğalgaz depolama tesisi bu tarihten sonra, 2021 yılında devreye alınacak. Tuz Gölü'nde inşa edilen12 deponun kapasitesi 1.2 milyar metreküp olacak. Tesis 2021'de sisteme günde 40 milyon metreküp gaz verebilecek. 2023 yılında ise, toplam kapasite 5 milyar 400 milyon metreküpe, sisteme vermek üzere günlük üretimi ise 80 milyon metreküpe çıkacak.
2023’ten sonra daha kolay olacak
Silivri’de faaliyette olan doğalgaz deposunun kapasitesi de artırılıyor. Ancak bu da, yine Tuz Gölü'nün faaliyete geçmesi ile Türkiye’nin derdine çare olabilecek. 2020 yılında doğalgaz iletim hatlarına bu deponun verebileceği günlük doğalgaz miktarı 20 milyon metreküp, kapasitesi ise 2 milyar 841 milyon metreküp olacak. Tesisin kapasitesi 2023 yılında 4 milyar 287 milyon metreküpe çıkacak. Sisteme katkısı ise günlük 75 milyon metreküp olacak.
2023 yılında işlerin beklendiği gibi gitmesi durumunda Türkiye’de doğalgaz depolama kapasitesi 9 milyar 687 milyon metreküp olacak. Bu depolardan günlük gaz çekme kapasitesi ise 155 milyon metreküpe ulaşacak. Bu rakam, herhangi bir kriz anında Türkiye’nin elini rahatlatacak nitelikte.
Ancak bu tarihe daha 6 yıl var. Uzmanlara göre, bu süreçte yaşanabilecek sorunlar karşısında Türkiye’nin tek yapabileceği; bugüne kadar olduğu gibi sıvılaştırılmış doğalgaz satın almak ve sanayiyi daha pahalı olan alternatif yakıtlara yönlendirip, konutları koruma gibi yöntemlere yönelmek.
Kaynak: Al Jazeera
