Van, nihayet katı atık geri dönüşüm tesisine kavuşuyor. 11 milyon metreküp çöp depolama kapasitesine sahip 30 milyon Avro’luk yeni tesis projesi, 2018’de hayata geçecek. Özalp yolundaki mevcut çöp alanından yaklaşık 7-8 bin hanenin elektriğini karşılayacak 2,2 Megawatt’lık enerji üretilecek. Yine aynı alana kurulacak hafriyat entegre tesisinden elde edilecek kum ve çakıl gibi malzemeler, Van ekonomisine kazandırılacak. 78 hektarlık alan değerlendirilecek. Atık yönetim planı hayata geçecek.
“Van’da güzel şeyler de oluyor” diyeceğiniz türden projelerin hayata geçmesi bekleniyor. Van’ın en büyük problemlerinden biri de hiç şüphesiz ciddi kirliliğe neden olan atıklar… Van’da yıllardır katı atık geri dönüşüm tesisinin açılması bekleniyor. Van İl Özel İdaresi döneminde bir çalışma başlatıldı ancak istenen sonuca gidilemedi. Mevcut Özalp yolundaki çöplük alanının yanındaki 780 bin metrekarelik (78 hektar) alanda çeşitli projeler hayata geçecek. 1 milyon 305 bin lira havaya uçtu Çevre Mühendisleri Odası İl Temsilcisi Ferdi Kartal, Van’ın çevre sorunlarının çözmeye çalıştıklarını söyledi. Van Mahalli İdareleri Sürdürülebilir Çevre Yönetimi Birliği (VANÇEB)’de görev yapan Kartal, “Yıllar önce yapılmalıydı ama maalesef yapmamışız. Çok geç kalınmış bir durum” değerlendirmesini yaptı. Kartal, “Katı atık geri dönüşüm tesislerinin yapılacağı gerekçesiyle Van İl Özel İdaresi döneminde sözde yapılmış bir çalışma vardı. 2010’da alan kazılmış ve 1 milyon 305 bin TL para harcanmış ancak o para havada kaldı. Tam 1,5 milyon metreküp toprak çıkan alanda hiçbir şey yapılmadı ve boş kaldı.” dedi. 30 milyon avroluk proje Kartal, VANÇEB’in projelerini anlattı: “Kabul edilen IPA destekli 30 milyon avroluk katı atık depolama geri dönüşüm tesisi projesi 78 hektarlık alana kurulacak. Projenin ömrü 28 yıllık olarak hesaplandı. Büyükşehir dahil tüm ilçeler de olmak üzere 14 belediyenin topladığı çöpler tek noktada toplanacak. 11 milyon metreküplük çöp depolama kapasitesi olan katı atık tesisi, üç lot ve 11 hücreden oluşacak. Yeni sistemde sızıntı suyu arıtma tesisi, atık depolama hücreleri, atık ayrıştırma üniteleri, pilot kompos tesisi bulunacak.” 2018’de hayata geçecek “2017’de inşaata başlanacak ve 2018 yılında Van halkının hizmetine sunmaya çalışacağız. Proje ile Van merkezin yanı sıra tüm ilçelerin de çöp problemi çözülecek. Projenin amacı, Avrupa Birliği ve uluslar arası standartlarda sürdürülebilir ve güvenli bir atık sistemini oluşturmaktır.” İlçelere aktarma istasyonları “Proje kapsamında birbirine yakın ilçelerden gelen çöpler belirli noktalarda kurulan aktarma istasyonlarında toplanacak. Örneğin Erciş, Çaldıran ve Muradiye çöpleri Karahan kavşağındaki çöp noktasında toplanacak. Gevaş, Gürpınar ve Çatak’tan gelen çöpler İnelsan kavşağındaki istasyonda toplanacak. Başkale ve Bahçesaray’da istasyon kurulacak. İpekyolu, Tuşba, Edremit, Saray ve Özalp ilçeleri çöpleri direkt olarak merkez tesise getirecek. Sıkıştırılmış çöpler 35’er tonluk semitrey vagonlarına yüklenecek. Çöpler ilçelerde kesinlikle bekletilmeyecek ve Özalp merkez tesise günlük olarak getirilecek. Tamamen hijyenik bir ortamda çöplerin dağılmasını önleyeceğiz. Çöpler arıtma haznelerinden geçirilerek sızıntı suları da engellenecek. Fıskiye sistemiyle de kokunun önüne geçilecek. Böylece tüm ilçelerden gelen çöpleri rehabilite etmiş olacağız.” Van genelinde vahşi depolama sona erecek “İlçelerdeki vahşi çöp depolama alanlarında yapılan zemin etüt çalışmaları sonucunda çöplerin üstünü kapatacağız. İlçelerdeki vahşi depolama alanları ortadan kaldırılacak. Projenin devreye girmesiyle birlikte artık Van genelinde vahşi depolamadan vazgeçilecek.” 2,2 Megawatt’lık elektrik üretilecek “Özalp yolundaki vahşi çöp depolama alanı ıslah edilecek ve metan gazı aracılığıyla elektrik üretilecek. Projemizi tamamladık ancak başbakanlıktan onaylanmasını bekliyoruz. Yaklaşık 4 ay önce hazırladığımız projemiz neden bekletiliyor? Tahsis olduğu anda ihaleyi gerçekleştireceğiz. İstanbul Teknik Üniversitesi ile yapılan protokoller neticesinde, Özalp çöplük alanı Arge kapsamına alındı. Yaptığımız gaz ölçüm çalışmalarında çöp alanımızda yaklaşık yüzde 50-60 oranında metan gazı olduğunu tespit ettik. Bu da yaklaşık 7-8 bin hanenin enerji ihtiyacını karşılayabilecek, 2,2 megawattlık enerji üretebileceğimiz anlamına geliyor. Mevcut alanda bulunan tıbbi atık sterilazsyon tesisinin de elektrik ihtiyacı karşılanacak. Proje kapsamında çöp alanının üstü kapatılacak, jeneratörler ve vakumlar aracılığıyla gazlar çekilecek. Metan gazı, elektrik ünitesine gelen diğer gazlar ayrıştırılacak. Ceket ısısı denilen ve egzos ısısı olarak da tabir edilen atık ısıdan enerji üretilecek. Böylece çöplerin Van halkının sağlığını tehdit etmesinin önüne geçmeyi hedefliyoruz.” Soğuk hava deposu, sera… “Yine atık ısıdan bir soğuk hava deposu yapmayı da düşünüyoruz. Ayrıca dört dönüm üzerine de sera kurmayı planlıyoruz. Karanfil ve gül gibi çeşitli ürünler serada yetiştirilecek. Bu ciddi bir istihdamı sağlayacak. ”Erciş vahşi çöp depolama alanında bir elektrik potansiyeli var fakat ciddi maliyet nedeniyle vazgeçilmesi bekleniyor. Hafriyat entegre tesisi “Van Gölü kıyısına usulsüz bir şekilde dökülen hafriyatlar ciddi bir kirliliğe neden oluyor. Bunun önüne geçmek adına İnşaat Hafriyat Yıkıntı Döküm Alanı Projesi için harekete geçtik. Özalp yolundaki 494, 457 ve 458 parselleri kapsayan alana entegre projeyi hazırladık. Van İl Özel İdaresi döneminde katı atık tesisi için kazılan dev alanı değerlendireceğiz. Belirlediğimiz bu alana hafriyat dökümü başladı ancak alanımız sınırlı. Taş ocağı sistemiyle taş kırma ve eleme işlemlerinin yapılacağı bir konkasör tesisi kurulacak. Stoklanacak kum veya çakıl gibi malzemeler belediyeler ve inşaat sektörünün hizmetine sunulacak. Atık yönetim planı “Yıllardır yapılmayan atık yönetim planı da Van için çok ciddi bir sorun oluşturuyor. TÜBİTAK ile yaptığımız çalışmalar sonunda Van’ın tüm ilçelerini kapsayan atık yönetim planını oluşturuyoruz. Atıklar nasıl toplanacak, hangi noktalara taşınacak, nasıl bertaraf edilecek, tüm bunlar planda yer alacaktır.” (VanEkonomist)
