Suriye’deki iç savaşa politik çözüm bulma iddiasıyla yola çıkan ve bugün başlaması planlanan Cenevre toplantısının yöntemi de, gündemi de, katılımcıları da belirsiz. Cenevre görüşmeleri gerçekleşse bile yalnızca ateşkes koşullarının görüşüleceği bir toplantı olmaya aday. Karabat’ın ilk izlenimleri şöyle:
“250.000 kişinin hayatını kaybettiği, 6 milyon insanın ülkesini terk etmek zorunda kaldığı Suriye’deki iç savaşa siyasal çözüm bulma amacındaki Cenevre toplantısına saatler kala, toplantıyla ilgili belirsizlikler devam ediyor. Ne kimlerin katılacağı netleşmiş durumda, ne gündem, ne de tartışmaların nasıl yürütüleceği.
Toplantıyı bir şekilde gerçekleştirip, hiç olmazsa vaziyeti kurtarma peşindeki Birleşmiş Milletler, Suriye muhalefetini Cenevre’ye gelmeye ikna etmeye çalışıyor.
BM, toplantının planlandığı gibi 29 Ocak Cuma günü gerçekleşip gerçekleşmeyeceği sorusuna ancak toplantıya saatler kala yanıt verebildi. BM Sözcülüğü Perşembe akşam üzeri yaptığı açıklamada görüşmelerin ertelenmeyeceğini duyurdu. Ancak BM bu açıklamayı yaptığı saatlerde toplantıya kimlerin katılacağına hâlâ yanıt veremiyordu. Bir yandan bu soruya yanıt arayan BM bir yandan da, toplantıya katılmak için diplomatik girişimlerine ara vermeden devam eden PKK’nın Suriye kolu PYD gibi örgütleri destekleyen Rusya’nın baskısıyla karşı karşıya.
“Toplantının sonuç verecek bir başlangıç yapacağına inanan yok”
Toplantıya saatler kala, BM’nin Cenevre binasında, dünyanın en önemli sorununu çözecek toplantıya ev sahipliği yapacakmış gibi bir hava yok. Çalışma ofisleri boş, 1930’larda BM, henüz Milletler Cemiyeti iken kullanılmaya başlayan bu binanın labirent gibi koridorlarında yolunuzu kaybettiğinizde tekrar nasıl bulacağınızı söyleyebilecek kimse yok.
Cenevre toplantısı için dünyanın dört bir tarafından medya kuruluşları toplantıya akredite oldu ama, benim gibi, başvuru işlemleriyle ilgili evrakları BM’nin dehlizlerinde bulunamadığı için saatlerce giriş kartını almak için beklemek zorunda kalan gazeteciler de var.
BM basın ofisine sorunumu anlattığım maile gelen yanıtsa şu:
“Akreditasyon işlemlerinizle ilgili her şey artık yolunda. Gecikme için özür dileriz. Bununla birlikte akredite olduğunuz toplantıya ilişkin sizinle paylaşabileceğimiz hiçbir bilginin olmadığını üzülerek bildiririz. Bilgi olur olmaz sizinle paylaşacağız.”
Binaya giren gazetecilerin kendi aralarında konuştukları konuysa, bu toplantının gerçekten yapılıp yapılamayacağı. Çünkü artık bu toplantının sonuç verecek bir başlangıç yapabileceğine inanan yok.
“Kim gelecek belli değil”
Aralarında Türkiye, İran, Suudi Arabistan, Rusya ve ABD’nin de olduğu Uluslararası Suriye Destek Grubu Kasım Ayında Viyana’da toplanıp, Cenevre-3 toplantısının çerçevesini belirlemişti: Altı ay içinde bütün yürütme yetkisini elinde toplayan bir geçiş hükümetinin kurulması, 18 ay içinde de ülkede seçimlerin yapılması.
Viyana toplantısında Suudi Arabistan’a da muhalefeti bir araya toplama görevi verilmişti. Aralık ayının başında Riyad’da buluşan muhalefet, kendi müzakere heyetini oluşturdu. Heyette, hem silahlı muhalefetin, hem siyasi muhalefetin hem de Suriye içinde bulunmakla birlikte, rejimin değişmesini isteyen Suriye Ulusal Koordinasyon Heyeti’nin temsilcileri yer aldı.
Ancak, Riyad’da bir araya gelen muhalefet, BM Güvenlik Konseyi Kararlarında belirtildiği gibi ateşkesin sağlanmadığını, kasabalara yönelik kuşatmaların kaldırılmadığını ve bu bölgelere insani yardım ulaştırılmadığını belirterek, toplantının sonuca ulaşamayacağı gerekçesiyle, Cenevre toplantılara katılıp katılmama kararını vermeyi sürekli erteledi.
Toplantının yapılmasından bir gün önce muhalefet, Cenevre’ye, müzakere ekibini değil, insani yardım ulaştırılması, hava saldırılarının durdurulması ve kuşatmaların kaldırılması için BM’nin ne yapacağını öğrenmek amacıyla bir ön heyet göndermeye karar verdi.
İstanbul’dan Cenevre’ye aynı uçakta geldiğimiz Suriye Muhalif ve Devrimciler Koalisyonu (SMDK) Başkan Yardımcısı Nağme Kadri bu ön heyetin edineceği izlenime göre, muhalefetin Cenevre toplantısına katılıp katılmayacağına karar vereceğini yolculuk sırasında anlattı.
Ama toplantıya saatler kala, muhalefetten bu fikirden vazgeçildiğine dair açıklamalar gelmeye başladı.
Suriye muhalefeti Yüksek müzakere Heyeti Koordinatörü ve eğer üç kişilik bir ön heyet gelecekse, o heyetin başında olması beklenen Riyad Hicab, Perşembe akşamı Türkiye saatiyle 22’de attığı tweette, “Müzakere heyeti temsilcileri Cenevre’de olmayacak” dedi ama hemen arkasından attığı başka bir tweet mesajında da şunları yazdı: “Yüksek Müzakere Heyeti Cenevre’ye seyahat edebilir fakat taleplerimiz karşılanana kadar görüşmelere dahil olmayacaklar.” (Al Jazeera)
