Meclis Genel Kurul’u başkanlık sistemine ilişkin anayasa değişiklik paketini görüşmeye başlıyor. Görüşmeler öncelikle anayasa değişiklik teklifinin geneli üzerinde yapılacak. Bu bölümde tüm partiler tek tek söz alacak. Ardından maddelere geçilecek. Her maddenin görüşmesi tamamlandıktan sonra o madde için gizli oylama yapılacak. Bu, birinci tur oylama olacak. Bu oylama bir anlamda Meclis Genel Kurulu’nun nabzının tutulması anlamına gelecek.
Bu aşamada tüm maddelerin alacağı oy dikkatle izlenecek. Zira teklifin yürütme, yürürlük maddelerinin dahi 330 sınırını aşması önemli. Tüm maddeler üzerinde görüşmeler tamamlanıp her biri oylandıktan sonra sıra tasarı metninin tamamı üzerinde oylamaya gelecek ve metnin tamamı için yine gizli oylama yapılacak. Bu aşamaya birinci hafta sonunda gelinmesi bekleniyor. Daha sonra görüşmelere 48 saat ara verilip ikinci tura geçilecek. Zira, Anayasa değişikliklerinin iki tur oylamayla yapılması gerekiyor.
İkinci turda, bir maddede değişiklik yapılacaksa, yani önerge verilmişse o madde okunacak ve görüşülecek. Üzerinde önerge verilmeyen maddeler için ise direk oylamaya gidilecek. Her madde için yeniden gizli oylama yapılacak. İkinci turda 330’u geçemeyen madde olursa referandum yolu kapanacak. Her maddenin en az 330 oyu alması durumunda bu kez metnin tamamı yeniden yine gizli olarak oylanacak. Bu yüzden ikinci turda alınacak oylar çok önemli. Anayasa değişikliğinin kaderi de bu aşamada belirlenecek.
“Bedel ödenecekse önce CHP’li vekiller öder”
Anayasa Komisyonu’nda yedek vekillik ve Cumhurbaşkanı için gerekli koşullar arasında yer alan “doğuştan Türk olma” ibaresinin çıkarılmasıyla teklif 18 maddeye düştü. Komisyon aşamasında görüşmeler CHP ile iktidar partisi arasında gerginliğe neden olmuştu.
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu Tekirdağ’da katıldığı bir toplantıda yaptığı konuşmada, bu gerginliğin Genel Kurul aşamasında artabileceğinin sinyallerini verdi. CHP lideri, “Bir bedel ödenecekse bunu önce Meclis’te CHP milletvekilleri ödeyecek”dedi.
CHP’nin daha önce de sık sık yaptığı gibi görüşmeleri yavaşlatmak için Meclis içtüzüğünden kaynaklanan tüm yolları kullanması bekleniyor. Eş Başkanları tutuklu olan HDP de içtüzükten yer alan yolları kullanarak düzenlemeye muhalefet edecek.
Türkiye’de hükümet sistemini değiştiren 18 maddelik anayasa değişikliği “Güçlü Cumhurbaşkanlığı” modeli üzerine kurulu. Teklif ile Başbakanlık kurumunu kaldırılıyor, yürütme Cumhurbaşkanı’na bağlanıyor. Cumhurbaşkanı’nın partili olmasının önü açılıyor. Ayrıca, Cumhurbaşkanı’na Meclis’i feshetme yetkisi de veriliyor. Ancak bunun için Cumhurbaşkanı’nın kendisinin de yeniden seçime girmeyi göze alması gerekiyor.
Kaynak: Al Jazeera
