TBMM Anayasa Uzlaşma Komisyonu’nda önceki gün ‘devletin dili’ ve ‘anadilde eğitim’ konularında tıkanıklığın aşılması için BDP ’li Sırrı Süreyya Önder, “Öyle bir madde yapmalıyız ki, birinci fıkrası Türkçenin herkes tarafından öğrenilmesini hak ve görev olarak tanımlanmalı, ikinci fıkrası ise anadil ile ilgili güvence vermeli” dedi. Önder’in 19 ülkenin anayasasından örneklerin yer aldığı bir dosyayı da dağıttı. Şu örnekler yer alıyor:
Azerbaycan: Herkesin istediği dilde eğitim ve öğrenim görme, sanatsal faaliyetlerle uğraşma hakkı vardır.
Brezilya: İlkokullarda verilecek asgari müfredat, genel temel eğitimi garanti altına alacak; milli ve bölgesel kültüre ve sanatsal değerlere saygıyı temin edecek şekilde oluşturulur.
Bulgaristan: Bulgarca öğrenimi yanı sıra kendi dillerini öğrenme ve kullanma hakkına sahiptirler.
Estonya: Azınlıklar için kurulmuş eğitim kurumları, kendi eğitim dillerini seçerler.
Filipinler: Filipinlerin resmi dilleri Filipino ile kanunda aksine bir hüküm bulunmadıkça İngilizcedir. Bölgesel diller bölgelerdeki yardımcı resmi dillerdir ve buralarda eğitime destek aracı olarak işlev görürler.
Güney Afrika : Herkes resmi dilde veya eğitimin oldukça uygulanabilir olduğu devletin eğitim kurumlarında kendi seçecekleri dillerde eğitim alma hakkına sahiptir.
Hırvatistan: Tüm millet ve azınlıkların milli kimliklerini ifade etme, kendi dil ve alfabelerini kullanma özgürlükleri ve kültürel özerklikleri garanti altına alınmıştır.
İsviçre: Federasyon, çok dilli kantonların, onlara has görevlerini yerine getirmelerini destekler.
Kazakistan: Herkes kendi yerel dil ve kültürünü kullanma; dil, iletişim, eğitim, öğrenim ve sanatsal faaliyetlerini özgürce seçme hakkına sahiptir.
Kolombiya: Topluluklar için kendi dil geleneklerine uygun olarak sağlanan eğitim çift dilli olabilir.
Macaristan: Macaristan, milli ve etnik azınlıkların kamusal alana ortak katılımlarını, kültürlerinin gelişip güçlendirilmesini, kendi dillerinde eğitimi garanti eder.
Polonya: Milli ve etnik azınlıklar, eğitim ve kültür kurumlarıyla, dini kimliği muhafaza etmeye dönük kurumlar oluşturma hakkına sahiptirler.
Romanya: Eğitimin bütün seviyeleri Rumence olmak zorundadır. Milli azınlıklara mensup kişilerin anadillerini öğrenme ve bu dilde öğrenim görme hakları kanunla düzenlenmek kaydıyla, garanti altına alınmıştır.
Rusya: Herkes anadilini kullanma, iletişim, eğitim, öğrenim ve yaratıcılık dilini serbestçe seçme hakkına sahiptir.
Slovakya: Milli azınlık veya etnik gruba mensup vatandaşların anadillerinde bilgi alma ve yayma ile birlikler oluşturma, eğitim ve kültür kurumları oluşturup koruma hakkı başta olmak üzere, gelişimleri garanti altındadır.
Slovenya: Herkes ulusuna veya (tabi olduğu) ulusal topluluğuna bağlılığını, kültürünü güçlendirmek ve ifade etmek ile dilini ve alfabesini kullanmak biçiminde, özgürce ifade etme hakkına sahiptir.
Ukrayna: Ulusal azınlıklara mensup vatandaşların, kanuna uygun olmak kaydıyla, kendi yerel dillerinde eğitim alma hakları garanti altına alınmıştır.
Bolivya: İspanyolca dahil olmak kaydıyla 38 dili resmi dil olarak tanımlıyor.
Fas: Resmi dil Arapçadır. Ancak Berberilerin konuştuğu ‘Amazigh’ de resmi olarak tanınıyor. / Radikal
Editör: Wan Haber
