Cezaevinde umutlu bir bekleyiş varken dışarıda da mahkum yakınlarının umutlu bekleyişleri devam ediyor. Adalet Bakan'ı Abdulhamit Gül'den af açıklaması geldi. 1 Ekim sonrasında TBMM gündeminde yer alacak konuların başında af meselesi geliyor. Af, genel anlamda, bir kişinin kusurunun bağışlanması demektir. Bütün toplumların aileden başlayarak, okulda ve toplum içinde nasıl davranılacağına ilişkin kuralları vardır. Bu kurallara aykırı hareket etmek suç ya da kabahat olarak kabul edilir.
ADALET BAKANI'NDAN AF AÇIKLAMASI
Af yasası ile ilgili heyecanlı bekleyiş sürerken gözlerin çevrildiği Adalet Bakanı Abdülhamit Gül ilk kez konuştu. Gül ceza infaz yasası ile ilgili soruya, "Ekim ayında Meclis açıldığında ilk gündem maddesi, Yargı Reformu Strateji Belgesi'nin hayata geçmesi olacaktır." ifadelerini kullanarak yanıt verdi.
TBMM'DE ZAMAN YETMEDİ
Türkiye Büyük Millet Meclisi dün gerçekleştirilen son Genel Kurul ile tatile girdi. Tatil öncesi ekonomi ile ilgili reform paketi onaylanırken, ceza infaz yasası gündeme gelmedi.
AF YASASI NASIL OLACAK?
Yargı paketinin çerçevesi, Başkan Recep Tayyip Erdoğan'ın başkanlığında AK Parti Genel Merkezi'nde, Adalet Bakanı Abdülhamit Gül, AK Parti Grup Başkanvekilleri, Anayasa Komisyonu Başkanı Bekir Bozdağ'ın katılımıyla gerçekleştirilen toplantıda çizildi. Meclis'teki diğer partilerle yapılacak görüşmelerinin neticesine göre, İnfaz Yasasını içerecek bölümün ilk olarak Meclis tatile girmeden yetiştirilmesi planlanıyor. Nafaka ve diğer düzenlemeler yeni yasama yılının başlayacağı Ekim ayına bırakılacak.
80 BİN KADER MAHKUMUNA MÜJDE GELEBİLİR
Adalet Bakanlığı ve AK Parti'nin hukukçu milletvekillerinin hazırladığı, içinde ceza infaz sisteminde değişiklik hükümlerinin de yer aldığı yargı paketinin tatil öncesi Meclis'e sunulması bekleniyor. Teklifin kanunlaşması durumunda, son yapılan hesaplamalara göre cezaevlerindeki 80 binin üzerinde tutuklu ve hükümlünün serbest kalacağı belirtiliyor.
FETÖ DAVALARINDAKİ AKSAMALAR DA GÜNDEMDE
AK Partililerin imzasına açılan teklifte, istinaf mahkemelerinin verdiği beş senenin altındaki cezalarla ilgili kesinleşmiş yargı kararlarının Yargıtay'ın temyiz incelemesine açılması öngörülüyor. Mevcut sistemde beş seneye kadar hapis cezasını gerektiren suçlarda temyiz mercii istinaf mahkemeleri.
Bu mahkemelerin verdiği kararlar kesin sayılıyor ve Yargıtay'a gitmiyor. Kamuoyunda istinaf mahkemeleri olarak bilinen Bölge Adliye Mahkemelerinin FETÖ davalarına ilişkin verdiği kararlarla ilgili yaşanan sıkıntının da bu düzenleme ile giderilmesi hedefleniyor.
AK Parti kaynakları, istinaf mahkemelerinin FETÖ davalarında aynı suça farklı cezalar verdiğine dikkat çekerek "Bu kararlara Yargıtay yolunun açılması ile ortaya bir içtihat da çıkacak ve bu konudaki kafa karışıklığı giderilecektir. Çünkü yaptığımız değerlendirmelerde örneğin Bank Asya'ya paraya yatıranlarla ilgili aynı suça istinaftan farklı cezalar çıkmış. Bunlar Yargıtay'a götürülemediği için de bir içtihat oluşmamış. Farklı kararlar alınmış" görüşünü dile getirdi.
TUTUKLULUK SÜRESİ DEĞİŞECEK
Yargı paketinde tutukluluk süreleriyle ilgili düzenlemeler de olacak. Buna göre, terör ve toplu suçlarda iki seneden fazla tutukluluk söz konusu olmayacak. Ağır cezalık suçlarda bir sene, asliye ceza mahkemesinin görev alanına giren suçlarda da tutukluluk süresi altı ayı geçemeyecek. Tutukluluk süreleri dolanlar, haklarında kesinleşmiş yargı kararı yoksa kanun çıktığında tutuksuz yargılanacaklar.
TERÖRÜ, TECAVÜZCÜYÜ, ŞİDDETİ VE İSTİSMARI KAPSAMAYACAK
Yeni çalışma; terör, tecavüz, kadın ve çocuğa şiddet ve istismar suçlarını kapsamayacak. Ancak infaz rejimi uyarınca adli suçlarda cezanın yüzde 66'sının yatılmasında değişikliğe gidilerek, bu oran yüzde 50'ye çekilecek. Yani cezaevinde kalma süresi kısalacak.
ÇOCUKLU KADIN TUTUKLULAR
Önemli bir düzenleme de cezaevindeki çocuklu kadın tutuklu hükümlülerle ilgili. Adalet Bakanlığı'nın çalışmasında, çocuklu kadın mahkumların cezalarının ev hapsine dönüşmesini sağlayacak bazı düzenlemelere de yer veriliyor.
EKONOMİK SUÇLAR PARA CEZASINA DÖNEBİLİR
Aralarında ekonomik suçlar ile ilgili maddelerinde bulunduğu bazı suçlar için verilen hapis cezalarının ise para cezasına çevrilmesi planlanıyor.
BU SUÇLARA AF YOLU KAPALI
ATATÜRK'E, CUMHURBAŞKANINA, MECLİS'E HAKARET
ANAYASA'YI İHLAL
TERÖR
CASUSLUK
SİLAHLI ISYAN
CİNAYET
TECAVÜZ VE CİNSEL SALDIRI
İNFAZ SÜRELERİ DEĞİŞECEK
Ceza infaz süreleri düşürülecek. Yani cezaevinde kalma süresi kısalacak. Adli suçlarda yüzde 66 olan bu sürenin yüzde 50'ye doğru çekilmesi üzerinde duruluyor. Bu düzenleme ile aynı zamanda 2004 öncesine dönülecek. 2004 yılında çıkartılan Ceza İnfaz Kanununa göre cezaevinde kalma süresi yüzde 66'a yükseltilmişti.
KİMLER SERBEST KALACAK?
Bu durumda 10 yıl hapis cezası alan bir kişi mevcut sistemde 6 yıl 6 ay cezaevinde kalırken bu süre yeni düzenleme ile 5 yıla inecek. Düzenleme geriye doğru yürüyeceği için cezasının yüzde 50'sini çekenler cezaevinden çıkacak.
5'TE 3 MÜ OLACAK?
Ceza infaz düzenlemesi ile ilgili kulislerde konuşulan bir başka iddia ise infaz süresinin 3'te 2'den 5'te 3'e düşürüleceği... Bu uygulamayla 20 yıl hapis cezası alan kişi 10 yıl içeride yatarken, 13 yıl 3 ay içeride yatmaya başlamıştı. 5'te3 uygulaması hayata geçirilirse 20 yıl ceza alan bir kişi 12 yıl hapis yatacak. Böylece 1 yıl 3 ay bir azalma olacak.
KADEMELİ FORMÜL
İnfaz sürelerinin yeniden belirlenmesinin yanı sıra "denetimli serbestlik"sürelerine de kademe getirilmesi planlanıyor. Mevcut yasaya göre, tahliyesine (koşullu salıverilmesine) 1 yıl veya daha az süre kalan iyi halli hükümlülerin, talebi halinde cezalarının koşullu salıverilme tarihine kadar olan kısmının denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak tahliyesine karar verilebiliyor.
Denetimli serbestlik süresine kademe getirilmesi, her ceza için ayrı süreler belirlenmesi üzerinde duruluyor. AK Partili yöneticiler "20 yıl hapis cezası alan hükümlü de 2 yıl hapis cezası alan hükümlü de tahliyesine 1 yıl kala denetimli serbestlikten yararlanıyor. 20 yıl için 2 yıl, 2 yıllık ceza için 2 ay gibi süreler belirlenebilir. Bunların hangi formülle uygulanacağı üzerindeki çalışmalar sürüyor" görüşünü dile getirdi.
TBMM NE ZAMAN AÇILACAK?
TBMM tatilden 1 Ekim'de dönecek. AK Parti Genel Başkanvekili Numan Kurtulmuş, TBMM'nin ilk gündemlerinden birinin af yasası olacağını söyledi.
MHP'NİN AF TEKLİFİNDE NELER VARDI?
Teklif, 19 Mayıs 2018 tarihinden sonraki suçları kapsam dışı bırakıyor. Bu tarihten önce işlenen, düzenlemede ayrık tutulanlar hariç, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu (TCK) ve 765 sayılı TCK ile özel kanunlardaki suçlar yönünden tabi oldukları infaz hükümlerine göre çekilmesi gereken toplam ceza sürelerinden şartlı indirim yapılmasını öngören teklif, bunun sonucu infazı kalmayan hükümlü ve tutukluların salıverilmesini amaçlıyor.
Teklifte istisna olarak sıralanan suçların dışındaki suçlarla ilgili olarak hükümlülerin, tabi oldukları infaz hükümlerine göre çekmeleri gereken toplam ceza süresinden bir defaya mahsus olmak üzere 5 yıl indirim yapılacak. Ceza kalmazsa hükümlü salıverilecek. Hükümlünün birden fazla cezası varsa indirim, her bir ceza için ayrı ayrı uygulanmayacak, tabi olunan infaz hükümlerine göre çekilmesi gereken toplam cezadan bir defaya mahsus olmak üzere yapılacak.
Sanık veya şüphelinin tutukluluk durumu, istinaf ve temyiz kanun yolunda, ilk derece mahkemesi ile istinaf ceza dairesince hükmolunan cezaların toplam süresi; kovuşturma evresinde, iddianamede ya da görevsizlik kararında sanığın işlediği iddia olunun suç ve suçlara ilişkin sevk maddelerindeki cezanın alt sınırı; soruşturma evresinde şüphelinin üzerine atılı suç veya suçların kanun maddelerinde gösterilen cezanın alt sınırı göz önüne alınarak tabi oldukları infaz hükümlerine göre çekmeleri gereken toplam ceza süresi üzerinden bir defaya mahsus, 5 yıl indirim yapılmak suretiyle değerlendirilecek.
Alt sınırın belirlenmesinde TCK'nın 61. maddesindeki ölçütler esas alınarak teşebbüs, iştirak, zincirleme suç, haksız tahrik, yaş küçüklüğü, akıl hastalığı, ceza indirimi gerektiren şahsi sebepler göz önünde bulundurulacak.
MHP, 19 Mayıs 2018 tarihine kadarki suçlara ilişkin 5 yıl şartlı indirim öngören kanun teklifini 24 Eylül'de TBMM Başkanlığına sundu. MHP Genel Başkan Yardımcısı, İstanbul Milletvekili Feti Yıldız, MHP Grup Başkanvekilleri Erkan Akçay ve Erhan Usta ile MHP milletvekillerinin imzasını taşıyan teklif, "Bazı Suçlarla İlgili Ceza Sürelerinden Şartlı İndirim ile Tutuklu ve Hükümlülerin Salıverilmesine Dair Kanun Teklifi" adını taşıyor. Toplam 8 maddeden oluşan teklifte, FETÖ, PKK ve diğer terör örgütleri ile çocuk istismarı ve kadın cinayetleri mahkûmları kapsam dışında tutuldu.
YARGI REFORM PAKETİNDE NELER VAR?
Yargı reformu ile ilgili vatandaşların araştırması devam ediyor. Yargı reformu strateji belgesi içeriğinde neler olacağı hem Türkiye genelinde hem de sosyal medyada merak konusu oldu. Başkan Recep Tayyip Erdoğan'ın açıkladığı "Yeni yargı reformu strateji belgesi", Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA) tarafından hazırlanan raporla 9 başlık altında analiz edildi.
Raporda, "Yargı Reformu Strateji Belgesi hukukun üstünlüğü ilkesi doğrultusunda Türk adalet sisteminin demokratikleşme iradesinin bir yansımasıdır" denildi. Prof. Dr. Muharrem Kılıç tarafından hazırlanan "Türk Yargı Adaletinde Reform Perspektifi ve Politikalar" raporundaki değerlendirmeler şöyle:
Demokratik siyasal sistemin derinleştirilmesi adına, hak ve özgürlüklerin daha güvenceli hale getirilmesi ve geliştirilmesine yönelik hedefleri, belgenin insan hakları perspektifini ortaya koymaktadır.
Bağımsızlık, tarafsızlık ve şeffaflık ilkelerinin bir mesleki davranış ilkesi (ethos) olarak geliştirilebilmesi adına "yargı etiğinin güçlendirilmesi" temel hedeflerden birisi olarak belirlenmiştir.
nsan kaynaklarının yalnızca niceliksel yönden değil, niteliksel açıdan da geliştirilmesi bu hedef kapsamında bir perspektif olarak belirlenmiştir.
"Yargıda Hedef Süre" uygulaması daha önceki belge döneminde başlatılmış olan yerinde bir uygulamadır. Yargıda bir iç zaman yönetimi öngören bu uygulama aracılığıyla sistemin şeffaflığının artırılması ve makul sürede yargılanma hakkının daha etkin biçimde korunması amaçlanmaktadır.
Belgede yıllardır ülke gündeminde yer alan bu meselenin çözülmesine ilişkin somut bir hedef öngörüsünün bulunması mesleki yetkinliğin temini adına umut vericidir.
Özellikle adli yardım sistemi içerisinde "kadın haklarına ilişkin uygulamaların geliştirilmesi" bir hedef olarak yer almaktadır. Bununla birlikte yaşlı olan yurttaşların adliyelerde hizmete erişimini "kolaylaştıracak önlemlerin alınması" hedeflenmektedir.
Belgede kovuşturma mecburiyeti ilkesinin katı biçimde uygulanması anlayışından feragat edilmesi, dünya genelindeki genel eğilime de uygun biçimde, oldukça isabetli bir reform politikası olarak görülmektedir.
Öngörülen sistemi yalınlaştırma ve etkili biçimde adalete erişimi mümkün kılma yönündeki somut hedeflerin yargıya olan güveni tesise de esaslı bir katkı sağlayacağını ifade edebiliriz. Bu anlayışın idari yargılama usulü açısından da öngörülmüş olmasını, oldukça isabetli bir hedef olarak kaydedebiliriz.
Belgenin sulh temelli çözüm uygulamalarını yargı adaleti sistemimizde geliştirme ve yaygınlaştırma yönlü perspektifi anlam kazanmaktadır.
BAŞKAN ERDOĞAN PAKETİ AÇIKLAMIŞTI
Başkan Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye'nin demokratikleşme sürecinde önemli bir adım olacak Yargı Reformu Strateji Belgesi'ni bugün açıklayacak.
Hazırlıkları 9 aya yakın süredir devam eden belgede hakim ve savcılarından seçimine, CMK ve CİK'te yapılacak değişikliklere kadar bir çok konuyu kapsıyor. Bugün açıklanacak belgede öne çıkanlar şöyle:
SAVCI VE HAKİM ATAMALARI: Hakim ve savcıların terfi ve nakil işlemleri liyakata dayalı olacak. Coğrafi teminat verilecek.
YENİ MODEL: Yeni hukuk eğitimi modeli oluşturulacak. Hukuk mesleğine girişte yeni model belirlenecek.
İHTİSAS MAHKEMELERİ: İhtisas mahkemelerinde uzlaşmaya dayalı uygulamalar arttırılacak. İstinaf mahkemeleri güçlendirilecek.
TEKNOLOJİ KULLANILACAK: Hükümlü ve tutukluların; yakınları ile görüntülü görüşmesi ve elektronik dilekçe arzı gibi yeniliklerin gerçekleştirilmesi sağlanacak. Denetimli serbestlik hizmetlerindeki elektronik izleme kapasitesi arttırılıp biometrik imza gibi yöntemler oluşturulacak.
SAVUNMANIN GÜCÜ ARTTIRILACAK: CMK'da bazı değişiklikler yapılıp savcı ve avukatlara ilişkin önemli demokratik adımlar atılacak.
ALTERNATİF YOLLAR: Uzlaşma, ön ödeme ve kamu davasının açılmasının ertelenmesi gibi dava öncesi müesseselerinin uygulanma alanı genişletilecek.
SULH YOLU ARANACAK: İdarenin vatandaşla yıllar süren uyuşmazlıklarını çözecek adımlar atılacak.
ÇOCUKLARA ÖZEL UYGULAMA: Cinayet dışında ilk kez suç işleyen çocuklarda hapis cezası yerine alternatif yöntemler geliştirilecek. (TAKVİM)
